«Η Παιδεία εγκλωβισμένη στην κυβερνητική ανεπάρκεια» - ομιλία στην Ολομέλεια της Βουλής κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου «Ρύθμιση θεμάτων του Κρατικού Πιστοποιητικού Γλωσσομάθειας, της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και άλλες διατάξεις»

Η Τομεάρχης Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Βουλευτής Επικρατείας,Νίκη Κ. Κεραμέως, ως εισηγήτρια της Νέας Δημοκρατίας κατά την συζήτηση του σχεδίου νόμου «Ρύθμιση θεμάτων του Κρατικού Πιστοποιητικού Γλωσσομάθειας, της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και άλλες διατάξεις» στην Ολομέλεια της Βουλής ανέδειξε ότι το νομοθέτημα βρίθει αποσπασματικών ρυθμίσεων, ρυθμίσεων που αποδεικνύουν πως η ακολουθούμενη πολιτική και στον τομέα της Παιδείας, όπως και σε ολόκληρη την κυβερνητική πολιτική, προχωρά χωρίς σχέδιο και μακροπρόθεσμη στόχευση, χωρίς πρότερη διερεύνηση αναγκών και μελέτη επιπτώσεων, χωρίς έλεγχο προϋποθέσεων και συνθηκών υλοποίησης, γραμμένες με προχειρότητα και απερισκεψία.

«Η Παιδεία δεν είναι χώρος μικροκομματικών αντιπαραθέσεων και αντεγκλήσεων. Είναι χώρος συγκλίσεων και συλλογικής δουλειάς για τον υψηλότερο στόχο, που δεν είναι άλλος από την βελτίωση του μέλλοντος των παιδιών μας. Και η Νέα Δημοκρατία έχει αποδείξει ότι υποστηρίζει ευρείες συναινέσεις, όταν οι αλλαγές κινούνται στη σωστή κατεύθυνση.
Έτσι προσήλθαμε με ειλικρινείς προθέσεις στον διάλογο για την παιδεία με θέμα την αναβάθμιση του Λυκείου, έτσι συναινέσαμε στη σύσταση από τον κ. Υπουργό της Επιτροπής που θα μελετήσει τα οικονομικά της εκπαίδευσης προτείνοντας εμπειρογνώμονες εγνωσμένου κύρους. Σήμερα, όμως, κύριε Υπουργέ, κύριοι Συνάδελφοι, δεν μπορούμε να συναινέσουμε σε ένα νομοσχέδιο- «σκούπα», το οποίο εισήχθη στην Βουλή με διαδικασίες εξπρές, με διαδικασίες που φτάνουν στα όρια του κοινοβουλευτικού εμπαιγμού.

Τα ζητήματα διαδικασίας, κυρίες και κύριοι, αποδεικνύουν τις πραγματικές προθέσεις της πολιτικής ηγεσίας. Τα ζητήματα διαδικασίας είναι και ζητήματα ουσίας. Και με λύπη διαπιστώνουμε, κύριε Υπουργέ, ότι δεν επιθυμείτε τον διάλογο. Το νομοσχέδιο όμως δεν πάσχει μόνο επί της διαδικασίας. Πάσχει σοβαρά και επί του περιεχομένου.»

Ακολουθεί το βίντεο και το πλήρες κείμενο της ομιλίας:

Κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Η Παιδεία δεν είναι χώρος μικροκομματικών αντιπαραθέσεων και αντεγκλήσεων. Είναι χώρος συγκλίσεων και συλλογικής δουλειάς για τον υψηλότερο στόχο, που δεν είναι άλλος από την βελτίωση του μέλλοντος των παιδιών μας. Και η Νέα Δημοκρατία έχει αποδείξει ότι υποστηρίζει ευρείες συναινέσεις, όταν οι αλλαγές κινούνται στη σωστή κατεύθυνση.

Έτσι προσήλθαμε με ειλικρινείς προθέσεις στον διάλογο για την παιδεία με θέμα την αναβάθμιση του Λυκείου που ξεκινήσατε πριν λίγες εβδομάδες, έτσι συναινέσαμε στη σύσταση από τον κ. Υπουργό της Επιτροπής που θα μελετήσει τα οικονομικά της εκπαίδευσης προτείνοντας εμπειρογνώμονες εγνωσμένου κύρους. Σήμερα, όμως, κύριε Υπουργέ, κύριοι Συνάδελφοι, δεν μπορούμε να συναινέσουμε σε ένα νομοσχέδιο- «σκούπα», το οποίο εισήχθη στην Βουλή με διαδικασίες εξπρές, με διαδικασίες που φτάνουν στα όρια του κοινοβουλευτικού εμπαιγμού.

Και μιλώ για εμπαιγμό, γιατί δεν μπορείτε από τη μια να οργανώνετε ανοιχτό διάλογο για την αναβάθμιση του Λυκείου, και από την άλλη να φέρνετε στη Βουλή με διαδικασίες επείγοντος, ένα νομοσχέδιο που αφορά και στις 3 βαθμίδες της εκπαίδευσης και στη δια βίου μάθηση και στην ειδική αγωγή και στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και στη μη τυπική μάθηση, και στην έρευνα, με λίγα λόγια σε ένα νομοσχέδιο που αγγίζει σχεδόν όλα τα πεδία του εκπαιδευτικού φάσματος, επιτρέποντας στους Βουλευτές να μελετήσουν τις επιμέρους διατάξεις μόλις 48 ώρες. Και όλα αυτά τη στιγμή που εσείς ο ίδιος συνομολογήσατε με το έγγραφό σας προς τον Πρόεδρο της Βουλής ότι συντρέχει λόγος επείγουσας διαδικασίας μόνο για 2 από τις 70 ρυθμίσεις που εμπεριέχει το νομοσχέδιο. Και σας προτείναμε να φέρετε τις 2 αυτές ρυθμίσεις με τη διαδικασία του επείγοντος και τις υπόλοιπες 68 με κανονική διαδικασία. Δεν το κάνατε όμως, και δεν εξηγήσατε και ποτέ γιατί δεν το κάνατε. Οι πολίτες που μας παρακολουθούν μπορούν να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα ως προς το γιατί δεν θέλετε να γίνει διάλογος.

Μιλώ για εμπαιγμό γιατί δεν μπορείτε από τη μια να προτείνετε τη σύσταση επιτροπής που θα μελετήσει τα οικονομικά της εκπαίδευσης, για να μπορούν από δω και πέρα να σχεδιάζονται οι πολιτικές βάσει του πραγματικού κόστους, – και σωστά κάνετε – και από την άλλη να παρουσιάζετε ένα νομοσχέδιο, μεγάλο μέρος του οποίου είναι ακοστολόγητο, καθώς δεν έχετε δώσει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους τα στοιχεία για να μπορέσει να αποτιμήσει τις δαπάνες που προκύπτουν για τον κρατικό προϋπολογισμό, γιατί προφανώς δεν τα έχετε ούτε εσείς.
Μιλώ για εμπαιγμό γιατί δεν προηγήθηκε δημόσια διαβούλευση παρά μόνο για 2 από τις 35 διατάξεις του νομοσχεδίου, αυτές που συγκεντρώνουν την ευρύτερη συναίνεση του Σώματος, αλλά και οι αρμόδιοι φορείς, φαίνεται ότι εκλήθησαν να εκθέσουν τις απόψεις τους προσχηματικά. Εκλήθησαν άνθρωποι από όλη την Ελλάδα οι οποίοι έπρεπε να μελετήσουν το εκτενές και περίπλοκο αυτό νομοσχέδιο των 156 σελίδων, να συνεδριάσουν για να αποτυπώσουν τις θέσεις τους και να μεταβούν στην Αθήνα, και όλα αυτά σε περίπου 12 ώρες.

Μιλώ για εμπαιγμό γιατί καταστρατηγήσατε το δικαίωμα των βουλευτών να ψηφίζουν κατ’ άρθρο. Το σχέδιο νόμου εισήχθη με 32 άρθρα. Τα περισσότερα από αυτά περιελάμβαναν παραγράφους επί τελείως διαφορετικών θεμάτων, με αποκορύφωμα άρθρο που περιελάμβανε 17 διαφορετικές ρυθμίσεις. Μετά από δικές μας, εντονότατες πιέσεις, ο Υπουργός δέχτηκε να διασπάσει κάποια από αυτά. Κύριε Υπουργέ, μήπως με αυτή την επιμονή μας, τελικά σας δώσαμε λύση στα προβλήματα συνεννόησης που αντιμετωπίζετε με τον κυβερνητικό εταίρο σας; Γιατί προχωρήσατε ευχαρίστως στη διάσπαση της παραγράφου 5 από το άρθρο 7 που αφορά στην απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας από μαθητές που φοιτούν σε ελληνικά σχολεία, για να μπορέσουν να καταψηφίσουν οι ΑΝΕΛ, όπερ και εγένετο, ενώ αρνηθήκατε αντίστοιχη διάσπαση για να μπορέσουμε να υπερψηφίσουμε την καθιέρωση του ενιαίου αριθμού μαθητή (παρ. 1), τη δυνατότητα μετάβασης μαθητών με εξαιρετικές επιδόσεις στις καλές τέχνες σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (παρ. 3), αλλά και τις ρυθμίσεις εγγραφής μαθητών σε διαφορετικό τύπο λυκείου (παρ. 4). Στερείτε λοιπόν από εμάς το δικαίωμα της ψήφισης θετικών διατάξεων. Γιατί εμείς όλες αυτές τις διατάξεις θα τις υπερψηφίζαμε, δεν μπορούμε παρ’όλα αυτά να δεχτούμε την υπερσυγκέντρωση στο πρόσωπό σας όλων των αρμοδιοτήτων για τη διενέργεια σχολικών εκδρομών και μετακινήσεων, που προβλέπεται στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου, και έτσι μας οδηγείτε στο να το καταψηφίσουμε.

Κυρίες και κύριοι, πρόκειται για ένα νομοθέτημα το οποίο βρίθει αποσπασματικών ρυθμίσεων, ρυθμίσεων που αποδεικνύουν πως η ακολουθούμενη πολιτική και στον τομέα της Παιδείας, όπως και σε ολόκληρη την κυβερνητική πολιτική, προχωρά χωρίς σχέδιο, χωρίς μακροπρόθεσμη στόχευση, χωρίς πρότερη διερεύνηση αναγκών, χωρίς μελέτη επιπτώσεων, χωρίς έλεγχο προϋποθέσεων και συνθηκών υλοποίησης, με προχειρότητα και απερισκεψία, σε ένα νομοσχέδιο το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα. Εμβαλωματικού τύπου ρυθμίσεις, με πρόδηλο στόχο την ικανοποίηση μικροπολιτικών αναγκών, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις φτάνουν στα όρια των φωτογραφικών διευθετήσεων. Ρυθμίσεις, οι οποίες βρίσκονται διάσπαρτες σε όλο το νομοθέτημα και οι οποίες αδικούν εκείνες τις ρυθμίσεις με θετικό πρόσημο.
Ρυθμίσεις με θετικό πρόσημο, όπως για παράδειγμα, οι ρυθμίσεις για το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας (κεφάλαιο Α’, άρθρα 1-3), τις οποίες θεωρούμε στη θετική κατεύθυνση, καθώς η θεσμοθέτηση του ηλεκτρονικού τρόπου εξέτασης, αφενός θα καταστήσει τα συστήματα πιστοποίησης γλωσσομάθειας ανταγωνιστικά, αφετέρου θα διευκολύνει την διαδικασία σε περιοχές της περιφέρειας.

Στην ίδια θετική κατεύθυνση, θεωρούμε ότι κινούνται οι ρυθμίσεις για την μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας στις νέες υποδομές του «Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», (κεφάλαιο Β’, άρθρα 4-6).

Επίσης, θεωρούμε θετικό το άρθρο 9 και τη βαθμολογική αναγνώριση προϋπηρεσίας εκπαιδευτικών, και του ειδικού εκπαιδευτικού και βοηθητικού προσωπικού. Αλλά και το άρθρο 19 και την καθιέρωση του ακαδημαϊκού υποτρόφου, παρά το ότι μας ανησυχεί το γεγονός ότι δεν προβλέπεται χρηματοδότηση και συνεπώς η λειτουργία του θεσμού επαφίεται στην ύπαρξη ταμειακών αδιάθετων των ιδρυμάτων.

Όπως προανέφερα όμως, στο νομοσχέδιο δυστυχώς περιλαμβάνονται και ρυθμίσεις που εισάγονται χωρίς μελέτη επιπτώσεων, ενδεικτική η παράγραφος 4α του άρθρου, σύμφωνα με την οποία παρέχεται η δυνατότητα στους μόνιμους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να μετατάσσονται και σε θέσεις Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Προκύπτουν λοιπόν δύο ζητήματα: πρώτον, νομοθέτηση χωρίς μελέτη επιπτώσεων, καθώς δεν έχει προηγηθεί μελέτη επιπτώσεων στις άλλες βαθμίδες εκπαίδευσης, άρα είναι προφανές ότι θα δημιουργηθούν κενά από τη μετακίνηση αυτή, κενά που κανείς δεν λέει πώς θα καλυφθούν, δεύτερον, ακοστολόγητη νομοθέτηση, καθώς για την υλοποίηση της ρύθμισης θα συσταθούν νέες θέσεις, οι οποίες δεν γνωρίζουμε ούτε πόσες είναι, ούτε πόσο κοστίζουν, σύμφωνα πάντα με την Έκθεση του ΓΛΚ.

Στο νομοσχέδιο υπάρχουν και ρυθμίσεις που εισάγονται χωρίς πρότερη διερεύνηση αναγκών, με χαρακτηριστική την παράγραφο 1 του άρθρου 20, με την οποία παρέχεται η δυνατότητα μετάταξης υπαλλήλων των ΑΕΙ σε θέσεις Ειδικού Τεχνικού Επιστημονικού Προσωπικού. Με τον τρόπο αυτό, θα μειωθούν δραστικά οι διοικητικοί υπάλληλοι διογκώνοντας το ήδη μεγάλο πρόβλημα υποστελέχωσης που αντιμετωπίζουν, κυρίως, τα περιφερειακά ιδρύματα.

Ρυθμίσεις χωρίς μακροπρόθεσμη στόχευση για επίλυση των προβλημάτων εντός ολιστικού πλαισίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, άρθρο 11, παράγραφος 1β που αποδεικνύει ότι η ηγεσία του Υπουργείου, ακολουθεί πολιτική επιείκειας –επιτρέψτε μου τον όρο– αντί για πολιτική ουσιαστικής μέριμνας. Τα παιδιά με διαγνωσμένες ειδικές μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζονται όχι με στόχο να μάθουν γράμματα αναπτύσσοντας τις κατάλληλες μεθόδους και επιμορφώνοντας κατάλληλα και ουσιαστικά τους εκπαιδευτικούς, αλλά με στόχο να μην ταλαιπωρηθούν.

Και μέχρι σήμερα πραγματικά αναρωτιόμαστε για τον λόγο σύστασης του Εθνικού Συμβουλίου Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, όπως προβλέπεται με το άρθρο 18 του παρόντος. Πρόκειται για μια νέα δομή, ένα νέο γνωμοδοτικό όργανο προς τον Υπουργό Παιδείας, με ομολογουμένως ευγενείς σκοπούς, το οποίο όμως εγείρει ερωτηματικά σε σχέση με το προς κατάργηση ΕΣΥΠ. Λέτε πως το νέο όργανο συστάθηκε, καθώς το ΕΣΥΠ παρέμενε ανενεργό. Γιατί παρέμεινε ανενεργό το ΕΣΥΠ τα τελευταία 2 χρόνια; Γιατί το Υπουργείο, δηλ. η Κυβέρνηση, δεν απαντά στις εκκλήσεις για ορισμό εκπροσώπων. Επιπλέον λέτε ότι το ΕΣΥΠ ήταν πολύβουο σχήμα. Ναι- ήταν, αν βουητό θεωρείτε τις ανεξάρτητες φωνές των 45 περίπου μελών, που πέραν ελαχίστων -4 ή 5 μελών-, δεν είχαν καμία σχέση με την Κυβέρνηση, σε αντίθεση με το νέο όργανο από τα 20 μέλη του οποίου, σχεδόν τα 10 βρίσκονται σε άμεση συσχέτιση με την Κυβέρνηση. Και βεβαίως φαίνεται να μην δίνετε βάρος στις διακρίσεις που λάμβανε το ΕΣΥΠ μετά από αξιολογήσεις σε ευρωπαϊκά fora. Ποιος είναι άραγε ο πραγματικός σκοπός πίσω από τη σύσταση του νέου αυτού οργάνου;

Όπως ακόμα και εμβαλωματικού τύπου ρυθμίσεις που φτάνουν στα όρια φωτογραφικής αποτύπωσης του προσώπου για το οποίο εισήχθη η ρύθμιση: κραυγαλέο αλλά όχι μοναδικό παράδειγμα η παράγραφος 2 του άρθρου 20, με την οποία παρέχεται η δυνατότητα στα μέλη Ειδικού Τεχνικού Επιστημονικού Προσωπικού (ΕΤΕΠ) των ΑΕΙ που έχουν εκλεγεί στα οικεία ΑΕΙ το έτος 2008 και η πράξη διορισμού τους εκδόθηκε το έτος 2016 να ενταχθούν στην κατηγορία Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού (ΕΔΙΠ), υπό προϋποθέσεις.

Αβλεψίες και προχειρότητα διαπιστώνονται στα άρθρα 8, όπου τροποποιείτε νόμο που εσείς ψηφίσατε λίγους μήνες πριν, αλλά και στο άρθρο 19: πρόκειται για ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν τον Αύγουστο του 2016 επί ΣΥΡ, καταργήθηκαν τον Οκτώβριο του 2016 και τώρα επανέρχονται πάλι επί ΣΥΡ.

Προχειρότητα στη νομοθέτηση, αποσπασματικότητα στην ακολουθούμενη πολιτική. Βάσει ποιου θεσμικού πλαισίου θα λειτουργήσουν οι διοικήσεις των Πανεπιστημίων, όταν οι νόμοι αλλάζουν ανά τρίμηνο; Αλλά και στην Έρευνα τα πράγματα δεν είναι καλύτερα: με το άρθρο 28, παράγραφος 1, παρατείνεται για τέταρτη φορά, η προθεσμία για τη σύνταξη των εσωτερικών κανονισμών και οργανισμών των ερευνητικών κέντρων, η οποία ήταν 6 μήνες από την έναρξη ισχύος του. Αλλά και η παράγραφος 10 του ίδιου άρθρου έρχεται να επιβεβαιώσει τα όσα λέμε: πριν από 3 μήνες ιδρύσατε ένα νέο ίδρυμα έρευνας και καινοτομίας, το ΕΛΙΔΕΚ. Και σας λέγαμε τότε ότι δεν χρειαζόταν αυτή η νέα δομή δεδομένης της ύπαρξης της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, και ότι οι δύο δομές θα είναι αλληλοκαλυπτόμενες. Το αρνηθήκατε. Σήμερα όμως νομοθετείτε ότι η ΓΓΕΤ είναι αρμόδια για την οργάνωση και λειτουργία του ΕλΙδΕΚ, για την παρακολούθηση και εφαρμογή του θεσμικού του πλαισίου, αλλά και για κάθε άλλο συναφές θέμα. Με λίγα λόγια, 3 μόλις μήνες μετά τη θεσμοθέτηση του ιδρύματος για την οποία τόσο επιμείνατε, έρχεστε στην ουσία να καταργήσετε την αυτονομία του και να επιβεβαιώσετε τους ενδοιασμούς μας: ότι δηλαδή πρόκειται για αλληλοεπικαλυπτόμενες δομές και ότι το Ίδρυμα δεν έχει λόγο ύπαρξης.

Εκεί όμως που πραγματικά ξεπεράσατε τον εαυτό σας σε προχειρότητα, εκεί που πραγματικά δεν αναζητήσατε ούτε τις ελάχιστες προϋποθέσεις για την υλοποίηση της ρύθμισης είναι στην περίπτωση του νεοαριθμηθέντος άρθρου 32 για τα θέματα διαχείρισης της Συλλογής Φοίβου Ανωγειανάκη. Νομοθετήσατε χωρίς τον ξενοδόχο ή για να γίνω πιο σαφής χωρίς να λάβετε υπόψη την βούληση του διαθέτη. Και προβλέψατε τη μεταβίβαση της κυριότητας της ιστορικής αυτής συλλογής λαϊκών μουσικών οργάνων στο ΕΚΠΑ, κατά παράβαση της βούλησης του διαθέτη, και συνεπώς κατά παράβαση και του άρθρου 109 του Σ., το οποίο ρητώς απαγορεύει τη μεταβολή του περιεχομένου δωρεάς που έχει αφεθεί για κοινωφελή σκοπό υπέρ του δημοσίου. Σοβαρές αβλεψίες, κύριε Υπουργέ.

Θα κλείσω σχολιάζοντας την παράγραφο 6 του άρθρου 20, η οποία αποτυπώνει τις ιδεοληψίες της Κυβέρνησης και ενισχύει την ήσσονα προσπάθεια: διορισμός καθηγητών της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βάσει μιας αίτησης. Πού αλλού στον κόσμο συμβαίνει αυτό; Η εν λόγω ρύθμιση αποτελεί προσβολή για τα μέλη του Εκπαιδευτικού Προσωπικού των ΤΕΙ, τα οποία είναι επιστήμονες με αυξημένα ακαδημαϊκά προσόντα, με διδακτορικές διατριβές, επιστημονικές δημοσιεύσεις, συμμετοχές σε ερευνητικά έργα, κ.α. Και τώρα δίνετε τη δυνατότητα σε έκτακτους συνεργάτες των Ιδρυμάτων πολλοί από τους οποίους δεν διαθέτουν Διδακτορικούς Τίτλους – πολλοί ούτε καν μεταπτυχιακούς – και ακαδημαϊκά προσόντα (δημοσιευμένη έρευνα, συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα κ.α.) να γίνουν Καθηγητές. Θεωρούμε ότι αποτελεί σημαντικό βήμα οπισθοδρόμησης των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων και παρακαλούμε τον Υπουργό, έστω την ύστατη ώρα να την ξαναδεί.
Κυρίες και κύριοι, το παρόν σχέδιο νόμου περιλαμβάνει πλήθος διατάξεων που αγγίζουν όλο σχεδόν το φάσμα της εκπαίδευσης, ωστόσο δυστυχώς μόνο επιδερμικά. Οι πλείστες ρυθμίσεις που κινούνται στη λάθος κατεύθυνση, διασαλεύουν τις όποιες ρυθμίσεις με θετικό πρόσημο. Καταψηφίζουμε επί της αρχής το σχέδιο νόμου.

Σας ευχαριστώ.

Τηλ. επικοινωνίας: 210 3640375, 210 3640858, 210 3640846