Παρέμβαση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, κατά την επεξεργασία του νομοσχεδίου για τη Σαρία

Κυρίες και κύριοι,

Σήμερα συζητάμε την τροποποίηση του άρθρου 5 του ν. 1920/1991, με τον οποίο κυρώθηκε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου “Περί Μουσουλμάνων Θρησκευτικών Λειτουργών”. Με λίγα λόγια, συζητάμε για τις αρμοδιότητες των μουφτήδων και την εφαρμογή του ισλαμικού νόμου, της Σαρία.

Αφορμή για την εν λόγω τροποποίηση στάθηκε η προσφυγή της Chatitze Molla Sali κατά Ελλάδος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο καλείται να κρίνει για το αν πρέπει να καταδικαστεί η χώρα μας για την εφαρμογή του ισλαμικού δικαίου της Σαρία σε υπόθεση κληρονομικής διαφοράς μεταξύ Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης.

Όπως είναι γνωστό, η Σαρία θέτει σε υποδεέστερη θέση τη γυναίκα, κυρίως όσον αφορά στη διαδικασία του διαζυγίου και στην κληρονομική διαδοχή. Μόνο και μόνο εξ αυτού του λόγου, είναι αυτονόητο ότι η ιδανική λύση θα ήταν η κατάργηση της Σαρία. Ωστόσο, για λόγους που δεν χρειάζεται να αναφέρω εδώ, για λόγους που αγγίζουν κάποιες ευαίσθητες πτυχές του μείζονος αυτού πολιτικού ζητήματος, φοβάμαι ότι μία τέτοια λύση δεν είναι ρεαλιστική στην παρούσα συγκυρία.

Στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω ότι επί πρωθυπουργίας του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά πολιτική ενσωμάτωσης για τις μειονοτικές περιοχές. Ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας κήρυξε την πολιτική ισονομίας και ισοπολιτείας απέναντι σε όλους τους πολίτες της Θράκης ανεξαρτήτως θρησκείας. Η πολιτική αυτή άλλαξε τη ζωή της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη και έτσι, μπόρεσε να ενταχθεί ισότιμα στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική μας ζωή.

Επί της αρχής, στεκόμαστε θετικά απέναντι στη ρύθμιση που εισάγεται προς συζήτηση, η οποία δημιουργεί πλέον ένα τεκμήριο υπέρ της αρμοδιότητας των ελληνικών δικαστηρίων, και συνεπώς η Σαρία εφαρμόζεται μόνο κατ’ εξαίρεση, εφόσον το επιλέξουν και οι δύο διάδικοι.

Ωστόσο, υπάρχουν δυο σημεία, τα οποία θεωρούμε ότι χρήζουν τροποποίησης και τα οποία καλούμε την Κυβέρνηση να τα εξετάσει με προσοχή:

Πρώτο σημείο: Για εμάς η ισότητα των δύο φύλων, όπως κατοχυρώνεται στο Ελληνικό Σύνταγμα (άρθρο 4.2.), αποτελεί μία απαράβατη αρχή, την οποία η Ελληνική Πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει στο ακέραιο. Ο Ν. του 1991 που σήμερα προτείνει η Κυβέρνηση να τροποποιηθεί, προβλέπει ότι οι αποφάσεις του Μουφτή πρέπει να κηρυχτούν εκτελεστές από τα ελληνικά δικαστήρια προκειμένου να μπορέσουν να εκτελεστούν. Και στο πλαίσιο αυτού του ελέγχου από τα ελληνικά δικαστήρια, ελέγχεται και το αν οι διατάξεις που εφαρμόστηκαν αντίκεινται στο Σύνταγμα. Εμείς λοιπόν προτείνουμε να προστεθεί εκεί ειδική αναφορά, για έλεγχο ειδικά και προς “το άρθρο 4.2. του Συντάγματος που ορίζει ότι «οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις»”. Προτείνουμε επίσης να προβλεφθεί ρητά υποχρεωτικός αυτεπάγγελτος συνταγματικός έλεγχος σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.

Δεύτερο σημείο: Στο Σ/Ν προβλέπετε την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος που θα καθορίζει τους δικονομικούς κανόνες της άσκησης των καθηκόντων του Μουφτή, δηλ. τους διαδικαστικούς κανόνες, το διαδικαστικό πλαίσιο βάσει του οποίου ο Μουφτής θα επιλύει τις υποθέσεις που θα άγονται ενώπιον του. Εδώ θεωρώ ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος να κατηγορηθούμε ότι ως ελληνική Πολιτεία επεμβαίνουμε σε θέματα του Ιερού Ισλαμικού Νόμου. Μπορείτε να αντιληφθείτε πόση σημασία έχει αυτός ο κίνδυνος, ειδικά μετά από κάποια αντίστροφα παραδείγματα επεμβατισμού από τον Τούρκο Πρόεδρο κατά της πρόσφατη επίσκεψή του στη χώρα μας. Είναι προφανές ότι με κάποιο τρόπο πρέπει να ρυθμιστούν αυτοί οι δικονομικοί κανόνες, αλλά δεν έχει – κατά τη γνώμη μου – λόγο η ελληνική πολιτεία να τους νομοθετήσει. Θα μπορούσαμε να προτείνουμε τη σύσταση μιας επιτροπής που θα ορίζεται από την ΕΜΥ για την σύνταξη Κώδικα που θα περιλαμβάνει τους δικονομικούς κανόνες για τη συζήτηση της υπόθεσης από τον Μουφτή και την έκδοση των αποφάσεων του, θέματα οργάνωσης και λειτουργίας της σχετικής υπηρεσίας και της τήρησης αρχείου, την παράσταση των πληρεξουσίων δικηγόρων και γενικώς όλες τις αναγκαίες λεπτομέρειες για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 5 του Ν. 1920/1991.

Η εν λόγω επιτροπή θα μπορούσε να αποτελείται από:

– τρεις νομομαθείς ιεροδιδασκάλους των Ιεροσπουδαστηρίων της Θράκης και

τους αντικαταστάτες τους,

– έναν εκ των Μουφτήδων της Θράκης και τον αντικαταστάτη τους,

– ένα μέλος ΔΕΠ με ειδικότητα στην Πολιτική Δικονομία.

Με αυτές τις τροποποιήσεις θεωρούμε ότι υπηρετούνται καλύτερα τα ανθρώπινα δικαιώματα και θωρακίζεται επαρκέστερα η ρύθμιση.

Σας ευχαριστώ.