Ομιλία για το ρόλο των γυναικών στη σύγχρονη πολιτική σκηνή, στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν η Γραμματεία Γυναικείων Θεμάτων ΝΔ και το Μητρώο Πολιτικών Στελεχών της Νέας Δημοκρατίας

Σας ευχαριστώ πολύ και εγώ με τη σειρά μου για την παρουσία σας εδώ απόψε.  Ευχαριστώ πολύ το Μητρώο Στελεχών και τη Γραμματεία Γυναικείων Θεμάτων και τις κυρίες Ρεβέκα Πιτσίκα και Μαρία Συρεγγέλα για την άρτια διοργάνωση της αποψινής εκδήλωσης.

Κυρίες και Κύριοι, η γυναίκα σήμερα καλείται να αντεπεξέλθει σε πολλούς και διαφορετικούς ρόλους. Δίνει καθημερινά τον δικό της αγώνα για να είναι επιτυχημένη μητέρα, σύζυγος, επαγγελματίας, σε μια κοινωνία που, ενώ έχουν σημειωθεί πολλά και σημαντικά βήματα προς την επίτευξη της ισότητας των δύο φύλων, δυστυχώς μένουν πολλά ακόμα να γίνουν. Σε μια κοινωνία που τα εδραιωμένα «στερεότυπα των φύλων» καλά κρατούν.

Θα μιλήσω με στοιχεία, όπως συνηθίζω άλλωστε, καθώς η δύναμη των αριθμών αποτυπώνει εναργώς την, ζοφερή πολλές φορές, πραγματικότητα, για τις γυναίκες και την εκπροσώπηση τους στην πολιτική ζωή.

Παγκοσμίως, η γυναικεία πολιτική συμμετοχή και εκπροσώπηση είναι πολύ περιορισμένη. Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται και ως ψηφοφόροι και στα αιρετά αξιώματα. Σύμφωνα, λοιπόν, με πρόσφατα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών που αποτυπώνουν την κατάσταση των πραγμάτων το 2017:

• Μόνο το 23,4% όλων των βουλευτών παγκοσμίως είναι γυναίκες.
• Μόνο το 17% των γυναικών κατέχει υπουργικό θώκο, με την πλειονότητα αυτών να διατηρούν χαρτοφυλάκιο κοινωνικής πολιτικής.
• Μόνο το 7,2% είναι γυναίκες αρχηγοί κρατών και 5,7% γυναίκες πρωθυπουργοί.

Το 2017 καταγράφησαν κάποιες θετικές εξελίξεις όσον αφορά τη γυναικεία συμμετοχή στις εκλογές. Ωστόσο, διεθνώς, ο αριθμός των γυναικών στα εθνικά κοινοβούλια αυξήθηκε μόνο κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το 2016.

Η Ευρώπη, η οποία κατέγραψε τα μεγαλύτερα κέρδη όσον αφορά τον αριθμό των γυναικών βουλευτών, κατέγραψε και τις μεγαλύτερες απώλειες. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι γυναίκες βουλευτές κατέχουν πλέον το 38,6% των εδρών στην Εθνοσυνέλευση, από 26,6% – αύξηση 12 ποσοστιαίων μονάδων. Το κόμμα του Προέδρου Μακρόν όχι μόνο δημιούργησε εκλογικές λίστες με ισότιμη εκπροσώπηση για τα δύο φύλα, αλλά προώθησε και την διαφορετικότητα με τους μισούς υποψηφίους να προέρχονται από την κοινωνία των πολιτών. Δυο χώρες, η Αλβανία και η Αρμενία, με ιστορικά χαμηλούς αριθμούς εκλεγμένων γυναικών, επίσης παρουσίασαν σημαντική πρόοδο. Στην Αλβανία, το ποσοστό των γυναικών ανέβηκε από το 17,9% στο 27,9%, ενώ η Αρμενία σημείωσε άνοδο της τάξης των 6,5 ποσοστιαίων μονάδων από το 2012. Από την άλλη πλευρά, στην Ισλανδία και το Λιχτενστάιν σημειώθηκε μείωση κατά τουλάχιστον 8 ποσοστιαίες μονάδες.

Για να δούμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Και στη χωρα μας οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται τόσο στη Βουλή, όσο και στην Κυβέρνηση.

• Στα έδρανα της ελληνικής Βουλής σήμερα κάθονται 55 γυναίκες από το σύνολο των 300 βουλευτών, μόλις, δηλαδή, το 18,3%. Και από αυτές, σε νεαρή ηλικία ελάχιστες.
• Στην Κυβέρνηση, παρότι έχουμε ένα πολυπληθέστατο κυβερνητικό σχήμα 50 υπουργικών θέσεων, μόνο οι 8 καταλαμβάνονται από γυναίκες, ήτοι περίπου το 16%.

Συμπέρασμα; Η πολιτική αποτελεί ένα κατ’ εξοχήν ανδροκρατούμενο πεδίο της δημόσιας ζωής, και στην Ελλάδα και διεθνώς. Και τούτο, παρ’ ότι προφανώς δεν αμφισβητείται ούτε η επιστημονική κατάρτιση των γυναικών, ούτε η επαγγελματική τους αρτιότητα, αλλά ούτε και οι ηγετικές τους ικανότητες. Βρισκόμαστε όμως αντιμέτωποι με ένα πραγματικό «δημοκρατικό έλλειμμα»: το έλλειμμα της γυναικείας συμμετοχής.

Γιατί, λοιπόν, έχουν έτσι τα πράγματα; Ποιος είναι ο λόγος που οι γυναίκες δεν λαμβάνουν μέρος στην πολιτική; Δεν μπορούν, δεν θέλουν ή, μήπως, αποθαρρύνονται και, σε κάθε περίπτωση, δεν υποστηρίζονται από το περιβάλλον τους;

Κατά τη γνώμη μου, είναι δύο οι βασικοί λόγοι:

Πρώτον, απουσιάζουν οι δομές και οι πολιτικές. Τι εννοώ; Πριν από 2 χρόνια είχα την μεγάλη ευτυχία να είμαι έγκυος στο πρώτο μου παιδί, ενώ ήμουν βουλευτής. Μέχρι λίγες ημέρες πριν γεννήσω, ήμουν στη Βουλή μέχρι αργά για συνεδριάσεις. Την ημέρα που έσπασαν τα νερά μου, ήμουν καθοδόν προς τηλεοπτικό κανάλι για εκπομπή. 7 ημέρες, αφού γέννησα, κλήθηκα σε συνεδρίαση στη Βουλή και λίγες ημέρες αργότερα, κλήθηκα να είμαι εισηγήτρια σε νομοσχέδιο. Τι άδεια εγκυμοσύνης και τι άδεια λοχείας λέτε ότι προβλεπόταν για τις γυναίκες βουλευτές; 0 ημέρες. Ευτυχώς, στην τελευταία τροποποίηση του Κανονισμού της Βουλής προβλέφθηκε η δυνατότητα για τις εγκύους γυναίκες βουλευτές, 1 μήνα πριν και 1 μήνα αφότου γεννήσουν να μπορούν να μετέχουν στις ψηφοφορίες με επιστολή, όταν είναι ονομαστικές, καθώς και όταν απαιτείται ειδική πλειοψηφία για τη λήψη απόφασης, οπότε τώρα που είμαι έγκυος για δεύτερη φορά, ευελπιστώ οι συνθήκες να είναι λίγο πιο ανθρώπινες. Σε κάθε περίπτωση, είναι εξαιρετικά δύσκολο για μια γυναίκα βουλευτή να συνδυάσει τις δυο ιδιότητες. Ο εύκολος δρόμος είναι να θυσιάσει τον ένα ή τον άλλο ρόλο.

Και ένα στοιχείο από την διεθνή κοινότητα σχετικά με την δυνατότητα μια γυναίκας στην πολιτική να κυοφορεί: στη Νέα Ζηλανδία, Πρωθυπουργός εκλέχθηκε η 37χρονη Jacinda Ardern. Η εγκυμοσύνη της στάθηκε αφορμή για να ξεκινήσει ολόκληρη συζήτηση σε εθνικό επίπεδο σχετικά με τη δυνατότητα των γυναικών να ισορροπούν την θέση τους στην πολιτική με την μητρότητα. Για να δούμε που θα καταλήξουν, ελπίζοντας σε κάποια καλή πρακτική!

Δεύτερον, τα παρωχημένα στερεότυπα και δυσμενείς διακρίσεις με βάση το φύλο, τα οποία δεν έχουν εκλείψει παρά το ότι βρισκόμαστε στον 21^ο αιώνα. “Η γυναίκα πολιτικός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις, εξαιτίας της γυναικείας ευαισθησίας της, άρα είναι καλή μόνο για τα κοινωνικά χαρτοφυλάκια”, “η γυναίκα πολιτικός “ανεβαίνει” γιατί έχει ιδιαίτερες σχέσεις με τον Α ή τον Β”, “η γυναίκα πολιτικός “προχωρά” γιατί είναι όμορφη”. Και μην μου πείτε ότι δεν τα έχετε ακούσει; Και αυτά είναι μόνο μερικά από τα στερεότυπα που αναπαράγονται ευρέως και συμβάλλουν, έτσι, στον φαύλο κύκλο της περιθωριοποίησης της γυναίκας, αποτελώντας τελικά τροχοπέδη για την ανάδειξή της σε θέσεις ευθύνης. Οι παγιωμένες αντιλήψεις δύσκολα μετακινούνται, όμως αν το πιστέψουμε, πρωτίστως, εμείς οι ίδιες και δουλέψουμε προς αυτή την κατεύθυνση, τότε ναι, μπορούν να ανατραπούν.

Επιτρέψτε μου, να κάνω μια σύντομη αναφορά στο κίνημα #MeToo. Εάν θέλουμε οι γυναίκες να κάνουν αισθητη την παρουσία τους στην πολιτική ζωή, το Κοινοβούλιο, η Βουλή, οφείλει να είναι μέρος, στο οποίο θα εργάζονται μακριά από το φόβο της σεξουαλικής παρενόχλησης. Δυστυχώς, αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Γυναίκες βουλευτές παγκοσμίως καταγγέλλουν ότι έχουν παρενοχληθεί σεξουαλικά, ωστόσο διστάζουν να μιλήσουν γι αυτό. Το κίνημα #MeToo, το οποίο σάρωσε τον κόσμο το 2017, επιχειρεί να αλλάξει αυτή την κουλτούρα αυξάνοντας την επίγνωση των θυμάτων, αλλά και την ευαισθητοποίηση του κόσμου γύρω από την σεξουαλική κακομεταχείριση και τον σεξισμό σε όλους τους τομείς του εργασιακού βίου, φυσικά και στην πολιτική. Το 2017, εκδηλώθηκαν και κατόρθωσαν να μιλήσουν περισσότερες γυναίκες βουλευτές για περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης, γεγονός που οδήγησε πολλά κοινοβούλια – όπως του Καναδά, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Σουηδίας, της Ελβετίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – να εξετάσουν καλύτερα το εργασιακό τους περιβάλλον.

Κυρίες και Κύριοι, οι γυναίκες μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Όχι μόνες μας, όχι στη λογική ενός παράλογου ανταγωνισμού ανάμεσα στα φύλα, αλλά με βασική προϋπόθεση το υγιές πλαίσιο μιας αρμονικής συμβίωσης μέσα στο σπίτι, μέσα στον στενό πυρήνα της οικογένειας, κοντά στους γονείς, τους συζύγους και τα παιδιά μας. Έτσι, μπορούμε να μεγαλουργήσουμε σε οποιοδήποτε τομέα της επαγγελματικής και εν γένει δημόσιας ζωής.

Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.