Συνέντευξη της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκης Κεραμέως στον δημοσιογράφο Κώστα Παπαχλιμίντζο για τα “Παραπολιτικά”

Η επόμενη μεταρρύθμιση που σχεδιάζετε αφορά στο επίδομα ανεργίας. Ποιες θα είναι οι βασικές αλλαγές;

Σχεδιάζουμε αλλαγές που οδηγούν σε ουσιαστική και δίκαιη στήριξη των ανέργων και ταυτοχρόνως θα παρακινούν για επανένταξη στην αγορά εργασίας. Το επίδομα ανεργίας σχεδιάστηκε την δεκαετία του 50, δηλαδή πριν από 70 χρόνια και – παρά κάποιες μικρές αλλαγές – η φιλοσοφία του παραμένει αμετάβλητη, ενώ το εργασιακό περιβάλλον και τα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα έχουν αλλάξει. Η αλλαγή φιλοσοφίας που επεξεργαζόμαστε κινείται σε δύο άξονες. Ο πρώτος άξονας αφορά το να καταστεί το επίδομα πιο δίκαιο, με το να λαμβάνεται υπόψη η ασφαλιστική ιστορία του ανέργου. Δεν είναι δίκαιο να παίρνει το ίδιο επίδομα κάποιος που δούλευε 25 ώρες την εβδομάδα και κάποιος που δούλευε 40, με τον καθένα να έχει πληρώσει διαφορετικές εισφορές ανεργίας. Ο δεύτερος άξονας αφορά την ουσιαστικότερη στήριξη των ανέργων. Όταν κάποιος απολύεται, τη δύσκολη εκείνη ώρα, τους πρώτους μήνες που χρειάζεται ακόμη περισσότερη στήριξη, το επίδομα θα είναι υψηλότερο και εν συνεχεία θα μειώνεται σταδιακά. Με τον τρόπο αυτό, στηρίζουμε ουσιαστικά τους ανέργους, αλλά και τους παρακινούμε να βρουν εργασία. Στηρίζουμε τους άνεργους συμπολίτες μας, είμαστε στο πλευρό τους, στόχος μας όμως είναι να επανέλθουν το ταχύτερο στην αγορά εργασίας. Θέλουμε πολίτες αυτόνομους, που εργάζονται και αυξάνουν το εισόδημα τους και όχι εξαρτώμενους από επιδόματα. 

Πόσα χρήματα θα λάβουν τελικά και ποιοι συνταξιούχοι και άλλες κατηγορίες πολιτών εκτάκτως πριν τα Χριστούγεννα;

Όπως εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός, από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, στα τέλη του προσεχούς Δεκεμβρίου θα δουν νέα αύξηση στις συντάξεις τους πάνω από δύο εκατομμύρια συνταξιούχοι. Το τελικό ύψος των αυξήσεων θα διαμορφωθεί από την εφαρμογή αλγόριθμου και θα εξαρτηθεί από την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό εκείνης της περιόδου. Εκτιμάται ότι αυτό θα κυμανθεί μεταξύ 2,2% και 2,5%. Παράλληλα, θα δοθεί έκτακτη ενίσχυση σε συνταξιούχους με προσωπική διαφορά. Το μέτρο αφορά 670.000 συνταξιούχους με εισόδημα έως 1.600 ευρώ που έχουν προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 10 ευρώ καθώς και περίπου 37.000 δικαιούχους του εξωιδρυματικού επιδόματος και λοιπών επιδομάτων αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ. Η έκτακτη οικονομική ενίσχυση θα είναι έως 200 ευρώ και εξαρτάται από το άθροισμα των κύριων συντάξεων που λαμβάνουν. 

Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% «στοιχίζει» σχεδόν μισό δισ. ευρώ ετησίως. Πού θα βρεθούν οι πόροι αυτοί; Θα ακολουθήσει και περαιτέρω μείωση και πότε; 

Ξεκινώ από το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος σας κύριε Παπαχλιμίντζο. Πέρα από τη διπλάσια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που ανακοινώθηκε για το 2025, θα υπάρξει μείωση κατά 0,5% και το 2027. Συνεπώς μέχρι το 2027 ο σχεδιασμός είναι να έχουν μειωθεί οι ασφαλιστικές εισφορές κατά 5,9 ποσοστιαίες μονάδες. Σε ό,τι αφορά το δημοσιονομικό κόστος, θα περιοριστεί από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Θυμίζω ότι τα τελευταία πέντε χρόνια, η αθροιστική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 4,4% συνέβαλε στην δημιουργία 500.000 νέων θέσεων εργασίας. Γενικότερα, επιτρέψτε μου να παρατηρήσω, ότι υλοποιούμε μέτρα πολιτικής που αποδίδουν οφέλη στην κοινωνία, αλλά και έχουν ανταποδοτικότητα. Για παράδειγμα, η δυνατότητα που δώσαμε στους συνταξιούχους να εργάζονται χωρίς περικοπή της σύνταξής τους, πέρα από το ότι είναι κοινωνικά δίκαιη, δημιουργεί και όφελος στα δημόσια οικονομικά, αφού υπήρξαν πάνω από 190.000 συνταξιούχοι οι οποίοι επέστρεψαν στην εργασία τους ή στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα καταβάλλοντας πόρο ύψους 10% στο κράτος από τα έσοδα της απασχόλησής τους. 

Πόσες κύριες και επικουρικές εκκρεμείς συντάξεις υπάρχουν σήμερα; Πότε θα μηδενίσει το «κοντέρ»; 

Η επιτάχυνση στο χρόνο απονομής των συντάξεων βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του Υπουργείου. Ήδη έχει σημειωθεί σημαντική επιτάχυνση καθώς, από τις 500 συντάξεις την ημέρα που εκδίδονταν έως το 2021, σήμερα εκδίδονται πάνω από 1.200. Το αποτέλεσμα είναι οι ληξιπρόθεσμες συντάξεις αυτή τη στιγμή να βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό: 19.000 κύριες και λιγότερες από 33.000 στις επικουρικές. Καταβάλαμε μία πολύ μεγάλη προσπάθεια στον e-ΕΦΚΑ τον Αύγουστο, και πετύχαμε μία μείωση των ληξιπρόθεσμων επικουρικών συντάξεων της τάξης του 12% σε σχέση με τον Ιούλιο.Παράλληλα, ο μέσος χρόνος απονομής σύνταξης αντιστοιχεί πλέον σε λιγότερες από 60 ημέρες, πλην των περιπτώσεων στις οποίες εντοπίζονται ιδιαιτερότητες. Στις συντάξεις χηρείας, η αναμονή είναι σχεδόν μηδενική, καθώς η πλειονότητα των αιτήσεων ολοκληρώνεται σε μόλις 10 λεπτά από την υποβολή του αιτήματος, ενώ στις συντάξεις του δημόσιου τομέα το 90% εκδίδεται μέσα σε έναν μήνα. Προσεχώς, αναμένεται να ολοκληρωθούν δύο ακόμη έργα που θα συμβάλουν στην περαιτέρω επιτάχυνση των διαδικασιών: η υλοποίηση του Oλοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του e-ΕΦΚΑ, το οποίο θα ενοποιήσει τα περιφερειακά συστήματα, και η ψηφιοποίηση του χαρτώου αρχείου. Στο επόμενο χρονικό διάστημα πρόκειται να ψηφιοποιηθεί ένας τεράστιος όγκος χαρτώου αρχείου το οποίο ξεπερνά τα 50 εκατομμύρια φύλλα χαρτιού, τις γνωστές καρτέλες ενσήμων. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο, δεν εφησυχάζουμε. Στόχος μας είναι η διαρκής επιτάχυνση των χρόνων έκδοσης των συντάξεων και η συνεχής βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς όφελος των πολιτών. 

Έχει πετύχει το μέτρο της ψηφιακής κάρτας εργασίας; Θα προχωρήσετε στην καθολική εφαρμογή της στον ιδιωτικό τομέα;

H Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μέτρο που έχει στόχο την προστασία των εργαζομένων και τη θωράκιση των δικαιωμάτων τους. Στόχος μας είναι να καταγράφεται ο πραγματικός χρόνος εργασίας των εργαζομένων και να αμείβονται για αυτόν. Μέχρι σήμερα κάποιος μπορούσε να δουλεύει για οκτώ ώρες αλλά να αμείβεται για τέσσερις. Αυτό καταργείται πλέον με τη χρήση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας σε συνδυασμό με τους ολοένα αυξανόμενους ελέγχους της Επιθεώρησης Εργασίας και τα υψηλά πρόστιμα τα οποία επιβάλλει σε περιπτώσεις παραβάσεων. Από την 1^η Ιουλίου, η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας εφαρμόζεται καθολικά σε βιομηχανία και λιανεμπόριο, ενώ εδώ και λίγα εικοσιτετράωρα ξεκίνησε η πιλοτική εφαρμογή της στον τουρισμό και την εστίαση, δηλαδή σε ξενοδοχεία, καταλύματα, κάμπινγκ, χώρους εστίασης, καφενεία, εστιατόρια κ.α. Βάσει σχεδιασμού, θα δοθεί εύλογο χρονικό διάστημα έως και τον Φεβρουάριο του 2025 στην πιλοτική εφαρμογή του μέτρου, προκειμένου να καταγραφούν πρακτικά ζητήματα που μπορεί να υπάρχουν, αλλά και για να μπορέσουν να εξοικειωθούν με το μέτρο επιχειρήσεις και εργαζόμενοι.

Το δημογραφικό είναι μείζον ζήτημα: Ήδη σχεδόν ένας στους τέσσερις κατοίκους της χώρας είναι άνω των 65 ετών. Είναι βιώσιμο σε βάθος χρόνου το ασφαλιστικό μας σύστημα; 

Πράγματι, οι προκλήσεις που προκύπτουν από το δημογραφικό είναι σοβαρές, εξ ου και έχουμε προβεί σε σειρά ενεργειών προκειμένου να μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε. Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε δύο εργαλεία. Το πρώτο είναι το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) στο οποίο κατατίθεται η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων. Πρόκειται για την συνεισφορά αυτής της γενιάς στις επόμενες και ήδη έχει αποθεματοποιηθεί ένα σημαντικό κεφάλαιο. Έτερο εργαλείο είναι το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) μέσω του οποίου εγκαταλείπουμε το αυστηρά αναδιανεμητικό σύστημα που ίσχυε μέχρι πρότινος και πάμε σε ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα, ακριβώς προκειμένου οι επόμενες γενιές να έχουν λαμβάνειν και μάλιστα περισσότερο από τις τωρινές. Σταδιακά, μεθοδικά, με σχέδιο, θωρακίζουμε το ασφαλιστικό μέλλον και για τις επόμενες γενιές.