Άρθρο για την εφημερίδα ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ, με τίτλο: “Αριστεία, αξιοκρατία, αξιολόγηση”, στο αφιέρωμα του ενθετου ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΑ με θέμα «Παιδεία, το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα»

Σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο που κινείται πλέον με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και χαρακτηρίζεται από την αυτοματοποίηση κάθε επαναλαμβανόμενης διαδικασίας, το «αύριο» της εκπαίδευσης εντοπίζεται όλο και περισσότερο στην καλλιέργεια «ήπιων» δεξιοτήτων (soft skills), όπως η δημιουργικότητα και η ερευνητική σκέψη, η ομαδική δουλειά και η ικανότητα επικοινωνίας, η αυτογνωσία, η συνθετική ικανότητα και η ικανότητα διαχείρισης ερεθισμάτων και πληροφοριών. Η στείρα μετάδοση γνώσεων έχει περιορισμένη χρησιμότητα στην σημερινή κοινωνία της γνώσης, όπου οι πληροφορίες αναπαράγονται ταχύτατα και είναι άμεσα διαθέσιμες. Η έμφαση μετατοπίζεται πλέον στην αποτελεσματικότερη επεξεργασία και εφαρμογή πληροφοριών, με άλλα λόγια στην αξιοποίηση της γνώσης. Στις συνθήκες αυτές, η χώρα μας δυστυχώς συνεχίζει να παρουσιάζει υστέρηση, η οποία αποτυπώνεται σε μεγάλο βαθμό και στις επιδόσεις των μαθητών με βάση αντικειμενικούς δείκτες, όπως το διεθνές πρόγραμμα αξιολόγησης μαθητών του ΟΟΣΑ (PISA), σε σύγκριση πάντοτε με άλλες προηγμένες χώρες. Η υστέρηση αυτή, όπως άλλωστε και οι διαπιστωμένες παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος εν γένει, προϋπήρχαν ομολογουμένως της οικονομικής κρίσης και συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια αυτής. Επιτείνονται, ωστόσο, από την ακολουθούμενη εδώ και 3,5 χρόνια ανερμάτιστη εκπαιδευτική πολιτική της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η οποία χαρακτηρίζεται από βαθιά ιδεοληψία και διαχειριστική ανεπάρκεια, ακυρώνοντας παράλληλα στην πράξη και κάθε πρωτοβουλία προσαρμογής σε δοκιμασμένα διεθνή πρότυπα. Στην ακολουθούμενη αυτή αδιέξοδη πολιτική, αντιτάσσουμε το τρίπτυχο αριστεία – αξιοκρατία – αξιολόγηση. Με αποτελεσματικές δομές και διαδικασίες, με εγγυήσεις διαφάνειας και λογοδοσίας, ώστε να δημιουργήσουμε σχολεία και πανεπιστήμια αντάξια των καλύτερων διεθνώς.

Για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, προκρίνουμε την ενίσχυση της προσχολικής αγωγής, την υποστήριξη της αυτονομίας διοίκησης και της εξωστρέφειας των σχολικών μονάδων, την άμεση επαναφορά των πρότυπων-πειραματικών σχολείων σε συνδυασμό με τη δημιουργία πρότυπων επαγγελματικών λυκείων σε αντιπροσωπευτικές περιοχές, την αναδιοργάνωση της επαγγελματικής και τεχνικής εκπαίδευσης, την ενίσχυση του ψηφιακού σχολείου, καθώς και τον εμπλουτισμό των διδασκόμενων γνωστικών αντικειμένων, π.χ. με επιχειρηματικότητα, ενεργό πολιτειότητα, οδική συμπεριφορά, ώστε να καθίσταται πιο σφαιρική και πολύπλευρη η παρεχόμενη μόρφωση.

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι προτάσεις μας περιλαμβάνουν την ενίσχυση της αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων, την ουσιαστικότερη διασύνδεση της εκπαίδευσης και της έρευνας με την παραγωγική διαδικασία, παρέχοντας στοχευμένα κίνητρα για συμπράξεις και συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επενδύοντας στην ανώτατη τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, την ενίσχυση της εξωστρέφειας των Πανεπιστημίων και των συνεργασιών με ιδρύματα του εξωτερικού, την ανάπτυξη ξενόγλωσσων τμημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση και διεύρυνση των χρηματοδοτικών εργαλείων για την επίλυση χρόνιων ζητημάτων, καθώς και τη δυνατότητα σύστασης ιδιωτικών πανεπιστημίων, υπό αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις.

Για την ποιοτική αναβάθμιση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου, η αξιολόγηση όλων των κρίκων της εκπαιδευτικής αλυσίδας, καθώς και η συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ώστε να ενισχύουν την επαφή τους με τις εξελίξεις της επιστήμης τους, είναι βεβαίως αναγκαίες προϋποθέσεις. Πιστεύουμε στην αξιολόγηση, παντού και για όλους, δίχως καμία τιμωρητική διάθεση, αλλά με κίνητρα βελτίωσης όλων και επιβράβευσης των αρίστων. Συνεχίζουμε να υπερασπιζόμαστε το πρότυπο της αριστείας γιατί πιστεύουμε στην αξία του να υπερβαίνεις τις δυνατότητές σου, να ξεπερνάς διαρκώς τον εαυτό σου. Αντιλαμβανόμαστε την αριστεία ως μηχανισμό ατομικής κινητοποίησης και κοινωνικής κινητικότητας, προσωπικής και κοινωνικής προόδου και προκοπής, μέσα από το σχολείο, το πανεπιστήμιο και το επάγγελμα, ως ζήτημα εν τέλει ίσων ευκαιριών. Παρά τη συστηματική και δημόσια διαπόμπευση της έννοιας της αριστείας τα τελευταία 3,5 χρόνια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η καλλιέργεια αυτής δεν αφορά στους λίγους, σε μια μικρή ελίτ, αλλά στους πολλούς, αφού όλοι πρέπει να προσπαθούμε να καλλιεργήσουμε τον καλύτερο εαυτό μας. Δυστυχώς, όμως, οι έννοιες έχουν χάσει το νόημά τους και ελλείπει συχνά η κοινή λογική, με αποτέλεσμα το εκπαιδευτικό πρότυπο των τελευταίων ετών να εξυψώνει την ήσσονα προσπάθεια και να αναπαράγει τον εξισωτισμό προς τα κάτω και τη μετριοκρατία. Η αναστροφή της αδιέξοδης αυτής πορείας αποτελεί προτεραιότητα πολιτικής, αλλά συνάμα και χρέος και ευθύνη.