Eπιτακτική η ανάγκη βελτίωσης του καθεστώτος της υιοθεσίας στην Ελλάδα – ερώτηση προς τους συναρμόδιους Υπουργούς

Την αναποτελεσματικότητα του ισχύοντος καθεστώτος που διέπει την υιοθεσία και την επιτακτική ανάγκη βελτίωσης του αναδεικνύει για μια ακόμη φορά η Νίκη Κ. Κεραμέως, Βουλευτής Επικρατείας και Κοινοβουλευτική Εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, με κοινοβουλευτική ερώτηση που υπέβαλε σήμερα προς τους Υπουργούς Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, κ. Παναγιώτη Κουρουμπλή, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Νικόλαο Παρασκευόπουλο, και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Γεώργιο Κατρούγκαλο.

Με αφορμή προγενέστερη κοινοβουλευτική ερώτησή της, στην οποία δεν έλαβε επαρκή απάντηση, η κα Κεραμέως εφιστά εκ νέου την προσοχή στην ανάγκη βελτίωσης του καθεστώτος της υιοθεσίας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την Έκθεση της UNICEF του 2012, ο συνολικός αριθμός των υιοθεσιών στην Ελλάδα βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, αλλά και σύμφωνα και με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο αριθμός αυτός μειώνεται διαρκώς. Σε νομικό επίπεδο αλλά και στην πράξη συναντώνται σημαντικά προβλήματα, π.χ. μαρτυρίες θετών γονέων μιλούν για χρόνο αναμονής που φτάνει έως και τα πέντε ή έξι έτη από την υποβολή της αρχικής αίτησης έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ενώ συναρμόδια σε θέματα υιοθεσίας είναι τουλάχιστον τρία υπουργεία.

Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:

Ερώτηση
Προς τους Υπουργούς
• Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, κ. Παναγιώτη Κουρουμπλή
• Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Νικόλαο Παρασκευόπουλο
• Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Γεώργιο Κατρούγκαλο

Θέμα: «Επιτακτική η ανάγκη βελτίωσης του καθεστώτος της υιοθεσίας στην Ελλάδα»

Αθήνα, 26 Απριλίου 2016

Σύμφωνα με την Έκθεση για την κατάσταση των παιδιών στην Ελλάδα που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ελληνικής Επιτροπής της UNICEF το 2012, ο συνολικός αριθμός των υιοθεσιών στην Ελλάδα βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Κατά τα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία εκτείνονται έως και το έτος 2013, ο αριθμός των υιοθεσιών στην Ελλάδα μειώνεται διαρκώς.

Σε νομικό επίπεδο συναντώνται αρκετά προβλήματα, όπως προκύπτει από την ως άνω έκθεση καθώς και από μαρτυρίες των εμπλεκόμενων μερών. Από τα βασικότερα προβλήματα είναι η έλλειψη ενός χρονικού περιορισμού για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, η αδυναμία να ξεπεραστεί η καταχρηστική άρνηση των γονέων να συναινέσουν στην υιοθεσία (σε περιπτώσεις που έχει αφαιρεθεί η επιμέλεια του παιδιού από αυτούς), η απαίτηση από τα δικαστήρια της ειδικής συναίνεσης των φυσικών γονέων (αντί επάρκειας της γενικής συναίνεσης). Επιπλέον, η κατά το ισχύον δίκαιο δυνατότητα απευθείας συνεννόησης μεταξύ φυσικών και υποψήφιων θετών γονέων χωρίς τη μεσολάβηση κοινωνικής υπηρεσίας ή οργάνωσης (γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη παράνομου εμπορίου βρεφών) αντιτίθεται στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (άρθρο 21, παρ. α), η οποία ορίζει η διενέργεια όλων των διαδικασιών για τις υιοθεσίες να γίνεται μόνο από τις αρμόδιες αρχές.

Αλλά και στην πράξη, η κατάσταση της υιοθεσίας στην Ελλάδα είναι απελπιστική. Μαρτυρίες θετών γονέων μιλούν για χρόνο αναμονής που φτάνει έως και τα πέντε ή έξι έτη από την υποβολή της αρχικής αίτησης έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Γραφειοκρατικές αγκυλώσεις καθιστούν το καθεστώς της υιοθεσίας εξαιρετικά χρονοβόρο, με αποτέλεσμα να εντείνεται η ιδρυματοποίηση των παιδιών.

Είναι προφανές πως απαιτούνται σύνθετες ενέργειες για την αντιμετώπιση του προβλήματος, με προεξάρχουσα την αναμόρφωση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου και την ενίσχυση της στελέχωσης των φορέων και υπηρεσιών που συνδράμουν στη διαδικασία υιοθεσίας. Ήδη σε επίπεδο αρμοδιότητας, συναρμόδια για θέματα υιοθεσίας είναι τουλάχιστον τρία υπουργεία!

Σε συνέχεια της υπ’ αριθ. 3629/2-3-2016 ερώτησης που κατέθεσα στη Βουλή με το ίδιο θέμα και δεν έλαβα σαφή απάντηση και επειδή η αναζήτηση συγκεκριμένων αριθμητικών στοιχείων σχετικά με τον αριθμό των πραγματοποιούμενων υιοθεσιών προς το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής απέβη άκαρπη,

ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

1. Πόσες υιοθεσίες πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από κρατικά ιδρύματα; Πόσες πραγματοποιήθηκαν συγκεκριμένα τα έτη 2014 και 2015; Ποια υπηρεσία είναι αρμόδια για τον συντονισμό των κρατικών υιοθεσιών και τη συλλογή των σχετικών στοιχείων;
2. Πόσες αιτήσεις υιοθεσίας εκκρεμούν για το έτος 2016 ενώπιον των κρατικών ιδρυμάτων υπό την εποπτεία του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής;
3. Πόσο χρόνο διαρκεί κατά μέσο όρο η ολοκλήρωση της διαδικασίας υιοθεσίας;
4. Πόσοι υπάλληλοι, αρμόδιοι να διεξαγάγουν την κατά το άρθρο 1557 ΑΚ κοινωνική έρευνα, δραστηριοποιούνται σε κοινωνικές υπηρεσίες ή οργανώσεις στην Αττική; Πόσοι Εισαγγελείς Ανηλίκων δραστηριοποιούνται στην Αττική;
5. Σε απάντηση σε προγενέστερη κοινοβουλευτική ερώτηση, ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναφέρει πως έχει αναθέσει το έργο της αναμόρφωσης διατάξεων του οικογενειακού Δικαίου, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και ζητήματα υιοθεσίας, όπως ισχυρίζεται, στην ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή που είχε συσταθεί για την κατάρτιση σχεδίου νόμου για την τροποποίηση της νομοθεσίας περί συμφώνου συμβίωσης και για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, με ημερομηνία περάτωσης των εργασιών την 31-3-2016. Περιλαμβάνονται και οι προβληματικές ρυθμίσεις της υιοθεσίας, όπως αυτές αναφέρονται παραπάνω, στις υπό αναμόρφωση διατάξεις; Πότε θα παραδοθεί το έργο της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής;

Η ερωτώσα Βουλευτής

Νίκη Κ. Κεραμέως