ΚΑΝΑΛΙ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ, Ομιλία στην Ολομέλεια ενάντια στην οπισθοδρόμηση και την υποβάθμιση της Παιδείας από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων

Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας:

Κυρία Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Θα εστιάσω τις παρατηρήσεις μου στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία. Και αυτό, λόγω της ιδιαίτερης απαξίωσης που επιφυλάσσει το παρόν σχέδιο νόμου σε έναν θεσμό που έχει προσφέρει στη χώρα μας για πάνω από 150 χρόνια υψηλή ποιότητα δημόσιας, δωρεάν και πρωτοποριακής εκπαίδευσης. Γιατί, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις σας, προβάλλετε δυστυχώς – κατά την άποψή μου – ένα εκπαιδευτικό πρότυπο που οδηγεί στον εξισωτισμό προς τα κάτω, που δαιμονοποιεί την αριστεία και που αντιστρατεύεται νησίδες δημιουργίας, ευελιξίας και διαφορετικότητας στη δημόσια εκπαίδευση. Προβάλλετε σήμερα ένα περιχαρακωμένο εκπαιδευτικό πρότυπο που στρέφεται και κατά των ασθενέστερων κοινωνικά τάξεων που είχαν έως σήμερα δικαίωμα στην ισότητα ευκαιριών. Με την ψήφισή του παρόντος, το δικαίωμα αυτό τους το στερείτε.

Μιλώ για απαξίωση του σημαντικού αυτού θεσμού για τρεις βασικά λόγους:

Απαξίωση λόγω της κατάργησης των περισσοτέρων πρότυπων σχολείων και της αυθαίρετης επιλογής 4 σχολείων ως προτύπων
Αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι θα καταργηθούν όλα τα πρότυπα πειραματικά σχολεία. Εν συνεχεία ανακοινώθηκε ότι θα διατηρηθούν μόνο 5 από αυτά ως Πρότυπα με μόνο κριτήριο την λεγόμενη «ιστορικότητά» τους. Εν τέλει, επελέγησαν 4 Πρότυπα σχολεία, και τα 4 στην Αττική. Μερικά σχόλια επ’ αυτού:
Πρώτον, ο αριθμός των 4 Προτύπων σχολείων για όλη την Ελληνική επικράτεια είναι εξαιρετικά χαμηλός, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι αυτήν τη στιγμή λειτουργούν 60 Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία σε όλη την Επικράτεια. Αντί να συζητάμε για το πώς τα 60 θα τα κάνουμε 200, 300, 400, συζητάμε πως από τα 60 πήγαμε στα 4 γυμνάσια και 4 λύκεια.
Δεύτερον, κύριοι Υπουργοί, νομίζω οφείλετε μία απάντηση για το λόγο που και τα 4 πρότυπα σχολεία που επιλέξατε βρίσκονται στην Αττική. Όλα τα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας δεν έχουν δικαίωμα σε πρότυπα; Στη Ρόδο, στα Ιωάννινα, στη Μυτιλήνη, στην Πάτρα, όπου υπάρχουν αυτή τη στιγμή πρότυπα, με ποια αιτιολογία στερείτε από τους μαθητές εκεί τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε πρότυπο σχολείο;
Τρίτον, γιατί η ιστορικότητα είναι κριτήριο επιλογής της διατήρησης πρότυπων σχολείων; Γιατί η ιστορικότητα αποτελεί εχέγγυο ποιότητας; Διασφαλίζει η ιστορικότητα κάποια αξιοκρατία, αντικειμενικότητα ή αντιπροσωπευτικότητα στη σχετική διαδικασία επιλογής;
Τέταρτον, ακόμη και αν υποθέσουμε ότι η ιστορικότητα συνιστά εύλογο κριτήριο επιλογής, δεν είσαστε καν συνεπής στην εφαρμογή του κριτηρίου αυτού καθώς υπάρχουν άλλα εξίσου ιστορικά πρότυπα πειραματικά σχολεία που έχετε αποκλείσει, όπως το 1^ο πρότυπο πειραματικό της χώρας, το Γενάδειο, ιδρυθέν το 1836.
Απαξίωση λόγω της αντικατάστασης των εξετάσεων με τη διαδικασία της κλήρωσης

Οι εισαγωγικές εξετάσεις που αφορίζετε εξ αιτίας του δήθεν ψυχολογικού τραυματισμού των μαθητών, δεν είναι παρά μία συνήθης σχολική αξιολόγηση από την οποία μόνο κερδισμένος μπορεί να βγει ο μαθητής. Σε κάθε περίπτωση, εναπόκειται στον κάθε γονιό να αποφασίσει εάν το παιδί του θα ωφεληθεί ή όχι από τη διαδικασία των εξετάσεων. Εσείς όμως, ως Κυβέρνηση, οφείλετε να διασφαλίσετε σε όλους την ευκαιρία να εγγραφούν σε πρότυπο σχολείο, και να μην αφήσετε να αποφασίσει η τύχη για αυτό. Οφείλετε να δώσετε την ευκαιρία συμμετοχής σε έναν αξιόλογο θεσμό «αταξικού» σχολείου, που ενισχύει την κοινωνική κινητικότητα. Και το σύστημα επιλογής στη βάση τέστ δεξιοτήτων συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση.

Δυστυχώς γυρνάτε το εκπαιδευτικό σύστημα στη διαδικασία των κληρώσεων – και να σας θυμίσω πώς γίνονταν ορισμένες κληρώσεις στα πειραματικά σχολεία: με τη λεγόμενη μέθοδο του ψυγείου. Οι κλήροι που θέλανε οι αρμόδιοι να τραβηχτούν έμπαιναν στο ψυγείο πριν από την κλήρωση για να είναι πιο κρύοι και να ξέρει ο αρμόδιος να τραβήξει αυτούς.

Τα στοιχεία, όμως, μιλούν από μόνα τους και καταδεικνύουν την κοινωνική αποδοχή του θεσμού των εξετάσεων: ο αριθμός των διαγωνιζόμενων στις τελευταίες εξετάσεις ήταν τριπλάσιος από τις διαθέσιμες θέσεις και αυξημένος κατά 30% σε σχέση με το 2012-2013. Μας λέτε ότι θέλετε να καταργήσετε τις εξετάσεις για να έχετε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα: Μα πάλι δεν θα έχετε αντιπροσωπευτικό δείγμα με τα 55 πειραματικά σε μεγάλα κέντρα της χώρας. Αν θέλετε πραγματικά να έχετε αντιπροσωπευτικό δείγμα, τότε μην καταργείτε τα πρότυπα-πειραματικά που λειτουργούν άριστα και επιλέξτε 500 σχολεία σε όλες τις περιοχές της επικράτειας για να εφαρμόσετε τους πειραματισμούς σας.

Και θα σας θυμίσω αυτό που σας είχε ρωτήσει ο Καθηγητής Βερέμης στον απόηχο των δηλώσεών σας περί αριστείας. Σας είχε ρωτήσει, αν ο μη γένοιτο χρειαστεί να πάτε σε έναν γιατρό, θα τραβήξετε κλήρο για να δείτε σε ποιον θα πάτε, ή θα ψάξετε έναν καλό και σοβαρό επαγγελματία;

Απαξίωση λόγω της διαδικασίας και έλλειψης διαλόγου που επελέγη για την προετοιμασία και υποβολή του παρόντος σχεδίου νόμου

Εξαρχής το θέμα των προτύπων πειραματικών σχολείων αντιμετωπίσθηκε από το Υπουργείο με μία προχειρότητα και μία ιδεοληψία:

Αλλεπάλληλες αντικρουόμενες εξαγγελίες (μία καταργούνταν τα πρότυπα πειραματικά σχολεία και μία δεν καταργούνταν, μία καταργούνταν εν μέσω σχολικής χρονιάς ή μία καταργούνταν την επόμενη χρονιά),
Καμία προηγούμενη διαβούλευση με τους φορείς,
Καμία δημόσια διαβούλευση επί του Νομοσχεδίου,
Καμία μελέτη του ισχύοντος καθεστώτος, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα καθεστώς που είχε ψηφιστεί με αυξημένη πλειοψηφία στη Βουλή.
Και τέλος πήγαμε σε ένα σχέδιο νόμου με την μορφή κατεπείγοντος, το οποίο λίγο έλλειψε και να μην συζητηθεί στην Επιτροπή!

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι, δεν μπορούμε να πειραματιζόμαστε με την παιδεία. Δεν μπορούμε κάθε τόσο να προβαίνουμε σε ριζικές αλλαγές στο σύστημα, χωρίς πρώτα να έχουμε δει τι λειτουργεί και τι όχι, χωρίς να έχουμε δει τι χρήζει διόρθωσης, τι χρήζει αντικατάστασης. Και μπορεί σήμερα τα θέματα της παιδείας να φαντάζουν δευτερευούσης σημασίας σε σχέση με τα θέματα της οικονομίας, είναι όμως στην πραγματικότητα άκρως πιο σημαντικά. Από την εκπαίδευση που θα δώσουμε στα παιδιά μας εξαρτάται το μέλλον αυτού του τόπου. Και έχουμε όλοι χρέος να μαθαίνουμε στα παιδιά μας ότι αυτό που μετράει στη ζωή είναι η προσπάθεια και οι υψηλοί στόχοι, η επιδίωξη του να γινόμαστε κάθε μέρα καλύτεροι. Εσείς όμως με το παρόν νομοσχέδιο τους λέτε ότι όλα αυτά δεν έχουν σημασία, και ότι αυτό που μετράει στη ζωή είναι η τύχη. Και σε αυτό θα μας βρείτε απέναντί σας.

Σας ευχαριστώ.