της Νίκης Κ. Κεραμέως*
Η Έκθεση της διακομματικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για το δημογραφικό, δεύτερη στην ιστορία της Βουλής των Ελλήνων, η οποία δημοσιεύθηκε το Δεκέμβριο του 2018, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την μείζονα απειλή που συνιστά η υπογεννητικότητα και η συνακόλουθη γήρανση του πληθυσμού για τη χώρα μας. Ομοίως το 1993, η τότε Επιτροπή, στο πόρισμά της, προέβλεπε το δυσοίωνο σενάριο της πληθυσμιακής συρρίκνωσης, προτείνοντας και τότε, όπως έπραξε και η νεότερη Επιτροπή, πολιτικές ενίσχυσης της γεννητικότητας και στήριξης της οικογένειας.
Δυστυχώς, παρά τις προειδοποιήσεις των ειδικών, η αναστροφή της προδιαγεγραμμένης πτωτικής πορείας των γεννήσεων, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία της απογραφής, δεν επετεύχθη. Η μείωση των γεννήσεων την τελευταία δεκαετία, εν μέσω οικονομικής κρίσης, υπήρξε δραματική: κατά 33,7% μεταξύ 2008 και 2017, ήτοι από 118.300 σε 88.500 γεννήσεις. Αποτέλεσμα αυτής, καθώς και της εξωτερικής μετανάστευσης και ποικίλων άλλων παραγόντων, η μείωση του πληθυσμού και η επίταση της δημογραφικής απαισιοδοξίας. Οι διαθέσιμες προβολές στο εγγύς μέλλον κάνουν λόγο για πληθυσμό της τάξης των 9,5-10,4 εκ. ως το 2035 και 8,3-10 εκ. το 2050, ενώ το 2015 ήταν 10,9 εκ.
Στην ίδια κατεύθυνση κινείται η μελέτη του Ιδρύματος Βιομηχανικών και Οικονομικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), η οποία δημοσιεύθηκε επίσης το Δεκέμβριο του 2018, με τίτλο «Κρίση, δημογραφικές μεταβολές και επιπτώσεις στην εκπαίδευση». Η σημαντικότερη συνέπεια που καταγράφεται είναι η μείωση του μαθητικού πληθυσμού που σημειώθηκε μετά την έναρξη της κρίσης, καθώς από 1,53 εκατ. το 2000 μειώθηκε σε 1,49 εκατ. το 2009 (-3,1%) και 1,44 εκατ. το 2016 (-5,9% συγκριτικά με το 2000), ενώ αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, σε 1,05 εκ περίπου μέχρι το 2035.
Η πτωτική αυτή τάση έχει αρχίσει να αποτυπώνεται στον αριθμό των παιδιών του νηπιαγωγείου και των μαθητών των πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου. Ωστόσο, δεν έχουν ακόμη εκδηλωθεί σε πλήρη έκταση οι συνέπειες, που αναμένεται να ενταθούν στο μέλλον, στις ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης, αλλά και στη συνολική λειτουργία αυτής. Η μείωση του μαθητικού πληθυσμού συνεπάγεται -μεταξύ άλλων- μείωση της απασχόλησης των εκπαιδευτικών, μείωση των σχολικών μονάδων και τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, περαιτέρω πίεση στα ασφαλιστικά ταμεία, αντίκτυπο στην οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας. Ενδεικτικά, το ΙΟΒΕ προβλέπει ενδεχόμενη μείωση του αριθμού των σχολικών μονάδων από 15.500 το 2008 έως και στις 10.700 το 2035 (-30,8%) και του αριθμού των εκπαιδευτικών από 180.300 το 2009 σε έως και σε 80.700 το 2035 (- 55,2%).
Όσο πολύπλοκος και αν μοιάζει ένας ολοκληρωμένος, μακρόπνοος σχεδιασμός αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος, ειδικά εν μέσω οικονομικής κρίσης, η Πολιτεία οφείλει τάχιστα να αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες και δράσεις που θα στοχεύουν στην ενίσχυση της γεννητικότητας, τη μεταβολή του δείκτη νέων ηλικιών, την αποκατάσταση του ισοζυγίου ενεργού πληθυσμού. Η Νέα Δημοκρατία υπέβαλε πρόσφατα προτάσεις για την αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης, που βασίζονται σε έξι άξονες:
Η αλλαγή πολιτικής σελίδας στη χώρα μας καθίσταται ολοένα και πιο επιτακτική, καθώς η φορολογική, πολιτική και οικονομική σταθερότητα συνιστά προϋπόθεση για ενίσχυση της πιθανότητας επιστροφής των ξενιτεμένων νέων μας, για έναν πιο διευρυμένο οικογενειακό προγραμματισμό, για ενδυνάμωση του αισθήματος ασφάλειας και αισιοδοξίας. Για την Ελλάδα που θέλουμε και μας αξίζει.
***
*Η Νίκη Κ. Κεραμέως είναι Βουλευτής Επικρατείας, Τομεάρχης Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της Νέας Δημοκρατίας, δικηγόρος και μητέρα δύο αγοριών.
Εάν θέλετε να ενημερώνεστε για τις δράσεις μας, μπορείτε να δηλώσετε παρακάτω τα στοιχεία σας:
Εάν θέλετε να ενημερώνεστε για τις δράσεις μας, μπορείτε να δηλώσετε παρακάτω τα στοιχεία σας: