Συνέντευξη της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκης Κεραμέως στη δημοσιογράφο Μαίρη Λαμπαδίτη για την εφημερίδα «Πρώτο Θέμα».

1.Ποιές ήταν οι ευχάριστες εξελίξεις όσον αφορά το χαρτοφυλάκιο σας το 2024 και ποιά τα «αγκάθια» που αντιμετωπίσατε ;

Το 2024 ήταν ένας χρόνος με αρκετές θετικές εξελίξεις για εργαζόμενους, επιχειρήσεις και συνταξιούχους, αποτέλεσμα των συνολικών πρωτοβουλιών και δράσεων στο πλαίσιο της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της κυβέρνησης. Ανάμεσα στις πιο σημαντικές θα ξεχώριζα τη μείωση της ανεργίας, για πρώτη φορά από το 2009 στο 9%, τις νέες θέσεις εργασίας που συνολικά ξεπερνούν τις 500.000, την πρόσθετη μείωση κατά μία ποσοστιαία μονάδα των ασφαλιστικών εισφορών, τη νέα αύξηση 2,4% που θα δουν οι συνταξιούχοι με τη σύνταξη τους το Δεκέμβριο, τη διόρθωση της στρέβλωσης που είχε δημιουργηθεί με την Εισφορά Αλληλεγγύης των Συνταξιούχων, το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης, το επίδομα στους συνταξιούχους που έχουν προσωπική διαφορά. Πολύ θετικά, για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζόμενων και την αντιμετώπιση της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας, είναι και τα αποτελέσματα της επέκτασης της χρήσης της ψηφιακής κάρτας εργασίας, καθώς οι δηλωμένες υπερωρίες έχουν αυξηθεί σημαντικά στους  κλάδους που εφαρμόζεται, σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση των ελέγχων. Ιδιαιτέρως θετικά εξελίσσεται η προσπάθεια να φέρουμε σε επαφή Ελληνίδες και Έλληνες που έφυγαν στα χρόνια της κρίσης με ελληνικές επιχειρήσεις, ώστε να επιστρέψουν στην χώρα μας. Ενώ, η πρόσληψη 700 νέων γιατρών στα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας, αλλά και η διεύρυνση της λίστα των μη αναστρέψιμων παθήσεων, έχει μειώσει τους χρόνους αναμονής στην εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία.  Είναι αυτά αρκετά; Όχι είναι η απάντηση. Με ρωτήσατε ποια είναι τα «αγκάθια». «Αγκάθι», είναι όλα όσα ακόμα δυσκολεύουν την καθημερινότητα των πολιτών. «Αγκάθι» είναι πάντα η ανεργία. «Αγκάθι» είναι οι παραβάσεις του εργατικού δικαίου. Εστιάζουμε στις ελλείψεις, καταγράφουμε τις αδυναμίες, εργαζόμαστε συστηματικά, ώστε τα «αγκάθια» που απομένουν να είναι ολοένα και λιγότερα.

2.Ποιοί είναι οι βασικοί στόχοι του υπουργείου εργασίας για το 2025;

Το 2025 θα είναι χρονιά υλοποίησης και ολοκλήρωσης αλλαγών που ξεκίνησαν φέτος, αλλά και χρονιά έμφασης στην ταχύτερη και καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Στόχος η περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών εργασίας και η προστασία των εργαζομένων, των επιχειρήσεων αλλά και όσων ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες. Ο σχεδιασμός μας στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης  επικεντρώνεται σε πέντε άξονες: α) περαιτέρω τόνωση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας, με στοχευμένες δράσεις σε πληθυσμιακές ομάδες με μεγάλα περιθώρια βελτίωσης, όπως οι νέοι, οι γυναίκες, τα άτομα με αναπηρία και οι συνταξιούχοι. β) επέκταση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας με την πλήρη εφαρμογή της στους τομείς του τουρισμού και της εστίασης από τον προσεχή Μάρτιο, κάτι που αναμένεται να δημιουργήσει πλέγμα προστασίας για 750.000 επιπλέον εργαζόμενους και αργότερα πιλοτική εφαρμογή του μέτρου και σε νέους κλάδους. γ) αναμόρφωση του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) του e-ΕΦΚΑ με στόχο την απλοποίηση διαδικασιών, τη μείωση της φυσικής παρουσίας στα ΚΕΠΑ και την εξάλειψη αναβολών και καθυστερήσεων. δ) ενίσχυση συλλογικών διαπραγματεύσεων: εντός του 2025, σε στενή συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, θα καταρτίσουμε το Σχέδιο Δράσης για την ενίσχυση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας που προβλέπεται στον πρόσφατο νόμο για τον κατώτατο μισθό, με τις αναγκαίες θεσμικές ενέργειες για την ενίσχυση του πλαισίου και την αύξηση του ποσοστού κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις και ε) επέκταση της ψηφιοποίησης του e-ΕΦΚΑ για ταχύτερη και καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.

3.Η διαδικασία για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού με βάση το μαθηματικό τύπο από 1/1/2028 είναι πλέον νόμος του κράτους. Τα επόμενα τρία χρόνια θα ακολουθηθεί η γνωστή διαδικασία με κάποιες αλλαγές όσον αφορά το ρόλο της επιτροπής διαβούλευσης. Αυτό σημαίνει ότι το πλαίσιο που θα κινηθούν οι επιστημονικοί και κοινωνικοί φορείς θα είναι πιο αυστηρό; Ποιά εικόνα έχετε διαμορφώσει για το βηματισμό των αυξήσεων τα επόμενα χρόνια ώστε ο κατώτατος μισθός να φτάσει τα 950 ευρώ το 2027;

Ο Νόμος, που ψηφίστηκε πριν λίγες ημέρες, συνιστά ασπίδα προστασίας για τους εργαζόμενους, αφού ο κατώτατος μισθός δεν μπορεί πλέον να μειωθεί και από το 2028 η αύξηση του θα συνδέεται με τον πληθωρισμό και την παραγωγικότητα της οικονομίας.  Όσον αφορά την εξέλιξη του κατώτατου μισθού μέχρι τότε, ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει χαράξει τον οδικό χάρτη, σύμφωνα με τον οποίο θα φτάσει το 2027 τα 950 ευρώ, με σταδιακή αύξηση κάθε χρόνο. Η συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στη διαδικασία αυτή είναι δεδομένη, ενώ ο νέος Νόμος, προβλέπει ενίσχυση του ρόλου τους. Ενδεικτικά αναφέρω ότι οι κοινωνικοί εταίροι συγκροτούν πλέον θεσμικό όργανο, την Επιτροπή Διαβούλευσης, η οποία διατυπώνει γνώμη για τον κατώτατο μισθό με θεσμικό και ενιαίο τρόπο, και ότι ο ρόλος τους είναι εξαιρετικά κρίσιμος στην κατάρτιση του Σχεδίου Δράσης για την ενθάρρυνση των συλλογικών διαπραγματεύσεων που θα λάβει χώρα για πρώτη φορά το 2025.

 4.Πώς θα ενθαρρύνετε την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων ώστε να αυξηθεί ο μέσος μισθός; Έχετε πει ότι σήμερα ανέρχεται ήδη σε 1300 ευρώ. Για παράδειγμα, συμβάσεις που δεν αφορούν μεγάλο πλήθος είναι η αλήθεια όπως των αισθητικών και των ηλεκτρολόγων δεν έχουν κηρυχθεί υποχρεωτικές. Από την άλλη πλευρά πολυπληθείς ομάδες όπως οι εμποροϋπάλληλοι έχουν να υπογράψουν σύμβαση 14 χρόνια.

Τα μηνύματα για την μισθολογική πορεία στην χώρα μας είναι ενθαρρυντικά και είναι πιθανόν ο μέσος μισθός το 2027 να ξεπεράσει και τα 1.500 ευρώ. Όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας το 2019 ο μέσος μισθός ήταν 1.036 ευρώ ενώ σήμερα έχει ανέλθει στα 1.252 ευρώ. Στις θέσεις πλήρους απασχόλησης, ο μέσος μισθός είναι ήδη πάνω από τα 1.440 ευρώ. Τα τελευταία πέντε χρόνια υπάρχει μεγάλη αύξηση αποδοχών ιδιαίτερα σε κάποιους τομείς όπως είναι για παράδειγμα οι υπηρεσίες εστίασης στις οποίες καταγράφεται αύξηση κατά 46%, οι δραστηριότητες ενοικίασης και εκμίσθωσης όπου καταγράφεται αύξηση 35%, αλλά και οι κατασκευές μηχανημάτων όπου καταγράφεται 33% αύξηση. Ως προς τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, είναι γεγονός ότι το ποσοστό κάλυψης τους είναι χαμηλό και στόχος μας είναι να αυξηθεί σημαντικά στα χρόνια που έρχονται. Το αμέσως επόμενο διάστημα, σχεδιάζουμε να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος εκτενούς διαλόγου με όλους τους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους αλλά και τα πολιτικά κόμματα για το πώς και ποια κίνητρα θα θεσπίσουμε για να ενισχύσουμε τις συλλογικές συμβάσεις. Θα συζητήσουμε όλα τα ζητήματα, για παράδειγμα τη ρήτρα επεκτασιμότητας, τη λειτουργία του ΟΜΕΔ και των μητρώων. Αντιλαμβάνεστε ότι δεν μπορώ να προκαταλάβω το αποτέλεσμα του διαλόγου αυτού. Επαναλαμβάνω, ότι ως κυβέρνηση, είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε σε αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, απαιτείται ωστόσο και η συνεργασία εργαζομένων και εργοδοτών, οι οποίοι θα πρέπει να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να συμφωνήσουν στη σύναψη Συλλογικών Συμβάσεων.

5.Νέο επίδομα ανεργίας. Πότε θα εφαρμοστεί πιλοτικά και ποιους θα αφορά σε πρώτη φάση;

Το νέο σύστημα του επιδόματος ανεργίας θα τεθεί πιλοτικά σε εφαρμογή εντός του 2025. Η αλλαγή είναι απαραίτητη, ώστε η αρχιτεκτονική του επιδόματος να ανταποκρίνεται στα σημερινά βασικά ζητούμενα που είναι η ουσιαστική, αναλογικότερη και δίκαιη στήριξη των ανέργων, αλλά και η παρακίνηση για την επανένταξη στην αγορά εργασίας. Σημαντικό νέο χαρακτηριστικό του επιδόματος ανεργίας είναι και η εμπροσθοβαρής καταβολή του. Το πρώτο διάστημα της ανεργίας, όταν το σοκ είναι μεγάλο και οι ανάγκες μεγαλύτερες, το επίδομα θα είναι μεγαλύτερο, προκειμένου ακριβώς να είναι σε θέση να καλύψει αυτές τις ανάγκες, ενώ στη συνέχεια αυτό θα μειώνεται σταδιακά, προκειμένου να παρακινεί στην επανένταξη στην αγορά εργασίας.

6.Η ανεργία φαίνεται ότι θα κλείσει στο 10% αλλά δύσκολα θα υποχωρήσει σε χαμηλότερα επίπεδα λόγω δημογραφικού -μειώνεται το εργατικό δυναμικό -και σκληρού πυρήνα, που είναι οι γυναίκες και οι νέοι . Πως θα αντιμετωπίσετε αυτά τα θέματα;

Η ανεργία το Γ’ Τρίμηνο του 2024 είναι στο 9%, μειωμένη περίπου στο μισό σε σχέση με το 2019. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν δημιουργηθεί πάνω από 500.000 νέες θέσεις εργασίας. Μέλημα της κυβέρνησης είναι η περαιτέρω τόνωση της απασχόλησης και η στήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας, και στην κατεύθυνση αυτή υλοποιούμε συγκεκριμένες δράσεις, όπως πολιτικές για την τόνωση της απασχόλησης σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, γυναίκες, νέους, άτομα με αναπηρία και συνταξιούχους, κατάρτιση και επανακατάρτιση σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες με ζήτηση στην αγορά εργασίας, προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης, έμφαση στην επαγγελματική εκπαίδευση, αναβάθμιση του Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών της Αγοράς Εργασίας, διοργάνωση Ημερών  Καριέρας, ενώ μέσω του Rebrain Greece επιχειρούμε τον επαναπατρισμό Ελλήνων συμπολιτών μας που έφυγαν στο εξωτερικό, κυρίως κατά την περίοδο της κρίσης.

7.⁠ ⁠Η διόρθωση της ΕΑΣ που τόσο προβάλλετε, σύμφωνα με τις διαμαρτυρίες των συνταξιούχων, δεν αποφέρει κέρδος. Απλώς κάποιες λίγες χιλιάδες που βρίσκονται στο μεταίχμιο των ορίων δε χάνουν. Υπάρχει σχέδιο – ανάλογα με τα δημοσιονομικά περιθώρια- για περαιτέρω ελάφρυνση της εισφοράς;

Με τη νομοθετική ρύθμιση που θεσπίσαμε για την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) διορθώσαμε μία στρέβλωση που υπήρχε τα τελευταία χρόνια και είχε ως αποτέλεσμα κάποιοι συνταξιούχοι να λαμβάνουν αυξήσεις, αλλά να μην τις βλέπουν, καθώς η αύξηση οδηγούσε σε αλλαγή κλιμακίου και συνεπώς στην επιβολή υψηλότερης Εισφοράς Αλληλεγγύης. Η διάταξη που θεσπίσαμε προβλέπει ότι όσο θα αυξάνεται η σύνταξη, αντίστοιχα θα αυξάνεται και το κατώφλι κάθε κατηγορίας της ΕΑΣ, έτσι ώστε κανείς συνταξιούχος να μην υφίσταται μείωση εξαιτίας της αύξησης στις συντάξεις και να λαμβάνουν όλοι στο ακέραιο την αύξηση που τους αναλογεί. Η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, σε αυτή τη χρονική περίοδο, δεν μπορεί να καταργηθεί, αφού τροφοδοτεί το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ),  το οποίο προορίζεται για τη αντιμετώπιση των δημογραφικών επιπτώσεων στις συντάξεις.

Η Kομισιόν στις εκθέσεις της δεν παραλείπει να κάνει μια επισήμανση (πρόσφατα ήταν για τα εφάπαξ) στον ΕΦΚΑ για τις εκκαθαρίσεις των εκκρεμοτήτων. Πότε θα τελειώσουν οι εκκρεμότητες με δεδομένο ότι η ψηφιοποίηση που θα επιτρέψει την έκδοση της σύνταξης θα επιταχύνει περαιτέρω τη διαδικασία ;

Κοιτάξτε, στον e-ΕΦΚΑ έχουμε σε εξέλιξη μία τιτάνια προσπάθεια ψηφιοποίησης του χαρτώου αρχείου ασφαλιστικής ιστορίας των ασφαλισμένων, καλούμενος ο οργανισμός να διαχειριστεί πάνω από 50 εκατομμύρια φύλλα χαρτιού, τις γνωστές σε όλους μας καρτέλες ενσήμων. Η διαδικασία προχωράει με ικανοποιητικούς ρυθμούς και έχει ήδη συμβάλει σημαντικά στην επιτάχυνση έκδοσης των αποφάσεων απονομής σύνταξης. Το 2019 εκδίδονταν 500 συντάξεις την ημέρα σε πανελλαδικό επίπεδο, σήμερα εκδίδονται πάνω από 1200, ενώ ο μέσος χρόνος απονομής κύριας σύνταξης έχει μειωθεί από 500 ημέρες σε 58 ημέρες. Παράλληλα, έχει σημειωθεί ρεκόρ απονομής επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ, με τις ληξιπρόθεσμες επικουρικές συντάξεις να έχουν μειωθεί συνολικά κατά 50.000 σε χρονικό διάστημα μικρότερο των δύο ετών, αριθμός που αντιστοιχεί σε μείωση της τάξεως του 60%. Παρόμοια είναι η εικόνα και στην καταβολή εκκρεμών εφάπαξ, καθώς μέσα σε χρονικό διάστημα 18 μηνών έχει επιτευχθεί μείωση 12.300 ληξιπρόθεσμων υποθέσεων, μείωση που φτάνει το 55%. Το 2025 συνεχίζεται η πορεία ψηφιοποίησης του χαρτώου αρχείου, που θα ολοκληρωθεί έως το 2027, επιτρέποντάς μας να επιταχύνουμε περαιτέρω τη διαδικασία έκδοσης συντάξεων, τη μείωση των εκκρεμών υποθέσεων που αφορούν στις επικουρικές συντάξεις, καθώς και την καταβολή των εκκρεμών ποσών εφάπαξ.

8. Ο πρωθυπουργός έχει αποκλείσει την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Θεωρείτε ότι ο θεσμικός σεβασμός στους κανόνες του παιχνιδιού, υπερτερεί της ανάγκης να έχει η χώρα σταθερή κυβέρνηση;

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει καταστήσει σαφές ότι η αλλαγή του εκλογικού νόμου δεν συνάδει με την πολιτική αντίληψη και τον θεσμικό τρόπο που λειτουργούμε στη Νέα Δημοκρατία. Μια ισχυρή κυβέρνηση διασφαλίζει την αναγκαία για τη χώρα μας πολιτική σταθερότητα.
Αυτό, όμως, είναι κάτι που πρέπει να αποφασίσουν οι πολίτες. Σε αυτούς ανήκει η επιλογή, αλλά και η ευθύνη, να αποφασίσουν αν θέλουν η πατρίδα μας να συνεχίσει να αποτελεί́ πυλώνα σταθερότητας, σε μια περίοδο που μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, βιώνουν πολιτική αστάθεια, εξαιτίας της έλλειψης ισχυρών κυβερνήσεων. Η εμπειρία των τελευταίων 5 χρόνων έχει αποδείξει ότι ισχυρή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας σημαίνει ισχυρή Ελλάδα, με ανάπτυξη που ωφελεί την κοινωνία και περισσότερο τους πιο αδύναμους συμπατριώτες μας και αλλαγές σε πολλά από όσα μας κρατούσαν πίσω. Πιστεύω ότι οι πολίτες, για μια ακόμα φορά, την ώρα της απόφασης, θα επιλέξουν τη σιγουριά και όχι την αβεβαιότητα. Τη θετική πορεία μπροστά και όχι το πισωγύρισμα σε καταστάσεις που, πριν λίγα μόλις χρόνια, έφεραν δεινά στους πολίτες και απείλησαν ακόμα και την παρουσία της χώρας μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

9. Και κάτι πιο προσωπικό. Είδα ότι προπονείστε. Τι στόχους βάζετε και πως συντελεί αυτή η δράση- απόδραση στην αντιμετώπιση του καθημερινού απαιτητικού προγράμματός σας ; Η αλήθεια είναι ότι στον πολύ περιορισμένο προσωπικό χρόνο που έχουμε όλοι μας όσοι εργαζόμαστε και παράλληλα είμαστε γονείς, επιδιώκω να επιδίδομαι σε δραστηριότητες που με ευχαριστούν και με αποσυμπιέζουν. Ο στίβος, η γυμναστική, το τέννις είναι από αυτές τις δραστηριότητες, που με βοηθούν να επαναφορτίζω τις μπαταρίες μου και μου δίνουν τη δυνατότητα να έχω μια πιο «καθαρή» ματιά στην καθημερινότητά μου.