Συνέντευξη της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκης Κεραμέως στο περιοδικό «Ανάπτυξη» του ΕΒΕΑ και στον δημοσιογράφο Δημήτρη Γιαννακόπουλο.

1.Κύρια υπουργέ, ποιά θα είναι η εξέλιξη του κατώτατου μισθού και πως θα διασφαλιστεί η σύνδεση του με την πραγματική οικονομία;

Η εξέλιξη του κατώτατου μισθού μέχρι το 2027 έχει ανακοινωθεί από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Θα συνεχίσει να αυξάνεται, ώστε το 2027 να φτάσει τα 950 ευρώ. Ήδη, σήμερα βρίσκεται στα 830 ευρώ, από τα 650 ευρώ που τον παραλάβαμε το 2019.   Συνολικά λοιπόν, ο κατώτατος μισθός θα έχει αυξηθεί από το 2019 μέχρι το 2027 κατά 46% με παράλληλη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, κατά 6 περίπου ποσοστιαίες μονάδες.  Το νέο σύστημα υπολογισμού του κατώτατου μισθού που προτείνουμε θα ισχύσει από το 2028 και συνδέει την αύξησή του με πραγματικά δεδομένα της οικονομίας. Συγκεκριμένα,  τον πληθωρισμό, ιδιαίτερα για τα νοικοκυριά στο χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κλίμακας, καθώς και την αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας. Τους συγκεκριμένους δείκτες θα τους δημιουργήσει η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Το προτεινόμενο σύστημα προσφέρει τέσσερις ουσιαστικές καινοτομίες: α) Ασφάλεια, καθώς προβλέπεται ότι ο κατώτατος μισθός δεν μπορεί να μειωθεί, β) Σύνδεση με την οικονομία, καθώς το ύψος του κατώτατου μισθού συνδέεται με πραγματικά οικονομικά μεγέθη, δηλαδή τον πληθωρισμό και την παραγωγικότητα, γ) Διαφάνεια και αξιοπιστία, καθώς το ύψος του κατώτατου μισθού βασίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στο σύστημα και δ) Κάλυψη και των δημοσίων υπαλλήλων, καθώς για πρώτη φορά, προβλέπεται η προστασία του κατώτατου μισθού και στους εργαζόμενους στο Δημόσιο.

2.Το κυριότερο πρόβλημα σήμερα για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες (στους περισσότερους κλάδους) είναι η εύρεση προσωπικού. Σκοπεύετε να αναλάβετε κι άλλες πρωτοβουλίες άμεσης εφαρμογής και σε ποιο επίπεδο;

Ακριβώς για τον λόγο που αναφέρετε της ανάγκης εύρεσης προσωπικού, δρομολογούμε μία σειρά από πρωτοβουλίες, όπως:

• Εστιάζουμε τις προσπάθειες τόνωσης απασχόλησης σε τέσσερις πληθυσμιακές ομάδες με σημαντικά περιθώρια βελτίωσης, τις γυναίκες, τους νέους, τα άτομα με αναπηρία και τους πιο ηλικιωμένους συμπολίτες μας.
• Επενδύουμε στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση μέσα από το σημαντικό έργο που γίνεται στις Σχολές της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης.
• Δρομολογούμε προγράμματα επανεκπαίδευσης και αναβάθμισης  δεξιοτήτων του εργατικού μας δυναμικού, με έμφαση σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες.
• Ενισχύουμε τα προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης.
• Εξελίσσουμε τον Μηχανισμό Ανίχνευσης Αναγκών της αγοράς εργασίας.
• Επεκτείνουμε Ημέρες Καριέρας για τη σύζευξη προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας, ημέρες καριέρας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό για τον επαναπατρισμό Ελλήνων πολιτών.

3. Ποιος ο βαθμός ανταπόκρισης στα προγράμματα μαθητείας για την καλλιέργεια δεξιοτήτων, σε ποιους τομείς δίδετε έμφαση και πότε θα υπάρξουν τα πρώτα μετρήσιμα αποτελέσματα;

Ο βαθμός ανταπόκρισης είναι υψηλός, με σχεδόν 400.000 άτομα να έχουν ολοκληρώσει τα προγράμματα κατάρτισης της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης.  Όπως ανέφερα ήδη, έμφαση δίνουμε σε επαγγέλματα, κάποια από τα οποία δεν υπήρχαν πριν κάποια χρόνια, αλλά και δεξιότητες που έχουν υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας. Τα «πράσινα» επαγγέλματα, όπως οι τεχνικοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι ειδικοί σε θέματα βιώσιμης αλιείας και οι ειδικοί σε θέματα δασοκομίας, είναι απαραίτητα για να καταστεί δυνατή η μετάβαση σε πιο πράσινες οικονομίες. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με επαγγέλματα που απαιτούν ψηφιακές δεξιότητες. Σε αυτές τις δεξιότητες προσπαθούμε, κατά προτεραιότητα να εκπαιδεύσουμε το εργατικό δυναμικό μας. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση μέσω των Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας της ΔΥΠΑ, οι οποίες λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα. Μέσω αυτών επιτυγχάνεται η διασύνδεση με την αγορά εργασίας, καθώς οι μαθητές το πρωί εργάζονται ως ασκούμενοι σε επιχειρήσεις, με αμοιβή και ασφάλιση, και το απόγευμα φοιτούν στις Σχολές. Σε πολλές από τις ειδικότητες αυτές, η απορρόφηση στην αγορά εργασίας αγγίζει το 100%.

4. Η μείωση της ανεργίας συνεπάγεται αύξηση των σταθερών θέσεων εργασίας; Πώς διαμορφώνεται η σύγχρονη αγορά εργασίας στην Ελλάδα;

Πράγματι, η ανεργία έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό σε σχέση με το 2019 και για πρώτη φορά τα τελευταία 15 χρόνια έχει πέσει κάτω από το 10%, βρίσκεται συγκεκριμένα στο 9,3% σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία Σεπτεμβρίου. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν δημιουργηθεί πάνω από 500.000 νέες θέσεις εργασίας· μέλημα της κυβέρνησης είναι η αύξηση της απασχόλησης και η στήριξη της υγειούς επιχειρηματικότητας. Από το 2019 μέχρι και το 2027 οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζεται ότι θα έχουν μειωθεί συνολικά κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες, ελαφρύνοντας σημαντικά το μη μισθολογικό κόστος. Αυτό το γεγονός ευνοεί τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Σημαντική είναι και η αυξητική πορεία των μισθών. Για τον μήνα Σεπτέμβριο του 2024, στους 20 κλάδους με τη μεγαλύτερη απασχόληση, οι αυξήσεις στις μέσες αποδοχές κυμαίνονται από 12% έως 46% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2019 (για παράδειγμα +46% στους μισθούς στην εστίαση, +35% στις δραστηριότητες ενοικίασης, +33% στην κατασκευή μηχανημάτων). Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι που απασχολούνται με σύμβαση πλήρους απασχόλησης (που είναι η μεγάλη πλειοψηφία) σήμερα λαμβάνουν πλέον κατά μέσο όρο 1.433 ευρώ.

Ωστόσο, δεν εφησυχάζουμε και συνεχίζουμε με πιο στοχευμένες ενέργειες, γιατί πλέον έχουμε φτάσει στον «σκληρό» πυρήνα της ανεργίας και γιατί υπάρχει σημαντικός αριθμός κενών θέσεων εργασίας που απαιτούν συγκεκριμένα προσόντα και δεξιότητες.  

5.Προτίθεσθε να επεκτείνετε την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας και σε ποιους τομείς;

Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας είναι ένα σημαντικό εργαλείο το οποίο καταγράφει τις πραγματικές ώρες εργασίας. Ξεκίνησε να εφαρμόζεται σε τράπεζες, μεγάλα σούπερ μάρκετ, ΔΕΚΟ, ασφαλιστικές εταιρείες, εταιρείες φύλαξης. Από τον περασμένο Ιούλιο εφαρμόζεται καθολικά σε βιομηχανία και λιανεμπόριο, ενώ από τον Σεπτέμβριο έχει ξεκινήσει η πιλοτική εφαρμογή της σε τουρισμό και εστίαση. Η Ψηφιακή Κάρτα στοχεύει στην αντιμετώπιση της υποδηλωμένης και αδήλωτης εργασίας προστατεύοντας πάνω από 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενους αλλά και θωρακίζοντας τον υγιή ανταγωνισμό από αθέμιτες πρακτικές.

6.Συνεχίζεται η φυγή των νέων στο εξωτερικό; Πώς πιστεύετε ότι θα μπορούσε πρωτίστως να «αναχαιτιστεί» και σε δεύτερο στάδιο να περιοριστεί το κύμα εξόδου;

Τα δεδομένα όσον αφορά τον επαναπατρισμό Ελλήνων, και ιδιαίτερα των νέων, που έφυγαν στο εξωτερικό κυρίως την περίοδο της οικονομικής κρίσης, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, όχι μόνο έχει ανακοπεί το κύμα φυγής αλλά από τις 680.000 Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό, έχουν επιστρέψει πάνω από 350.000 Έλληνες.

Στο πλαίσιο ενθάρρυνσης των συμπατριωτών μας να επιστρέψουν στην Ελλάδα, το Υπουργείο Εργασίας χτίζει «γέφυρα» και φέρνει κοντά Έλληνες πολίτες που εργάζονται στο εξωτερικό αλλά αναζητούν μία καλή επαγγελματική ευκαιρία για να επιστρέψουν στη χώρα μας, με επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και ψάχνουν εξειδικευμένο προσωπικό για να στελεχώσουν τις επιχειρήσεις τους. Σε αυτό το πλαίσιο, σχεδιάζουμε άμεσα τρεις εκδηλώσεις στο εξωτερικό: 1) στις 30 Νοεμβρίου στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας, 2) στις 14 Δεκεμβρίου στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας, και 3) την άνοιξη 2025 στο Λονδίνο του Ηνωμένου Βασιλείου. Το αν τελικά οι συμπολίτες μας που έφυγαν θα επιστρέψουν είναι δική τους απόφαση, ωστόσο είναι χρέος μας να αναδείξουμε τις επιλογές που έχουν.