Συνέντευξη της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκης Κεραμέως, στο ΒΗΜΑgazino και το δημοσιογράφο Γιώργο Νάστο (02/10/2022)

Επιστρέψατε πριν λίγες ημέρες από ένα ταξίδι στις ΗΠΑ. Τι κάνατε εκεί;

Είχα δύο στόχους για το ταξίδι αυτό. Ο πρώτος σχετίζεται με τη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για την Παιδεία, η οποία φέτος είναι αφιερωμένη στον μετασχηματισμό της εκπαίδευσης, και μας έγινε η τιμή να είναι η Ελλάδα – μαζί με τη Σιγκαπούρη – επικεφαλής της θεματικής του ψηφιακού μετασχηματισμού. Ο δεύτερος στόχος αφορούσε την προώθηση της εξωστρέφειας των Πανεπιστημίων μας, και ειδικότερα συνέργειες με αμερικανικά Πανεπιστήμια, οι οποίες δίνουν περισσότερες δυνατότητες και ευκαιρίες στους φοιτητές, τους καθηγητές και τους ερευνητές μας. Έχουμε ξεκινήσει μια συστηματική προσπάθεια εδώ και τρία χρόνια, δίνοντας στα Πανεπιστήμια τα θεσμικά εργαλεία και πλήρη ελευθερία να συνάψουν κάθε είδους συνεργασίες: διπλά πτυχία, κοινά πτυχία, καλοκαιρινά προγράμματα, κοινά ερευνητικά ινστιτούτα κ.ά.. Έχουμε βγάλει μια πρόσκληση για ΕΣΠΑ για 20 εκατομμύρια ευρώ, για αγγλόφωνα προγράμματα σπουδών – και προς μεγάλη μας ικανοποίηση κατατέθηκαν 208 προτάσεις από τα Πανεπιστήμιά μας! Τον προσεχή Νοέμβριο έρχονται στη χώρα μας 30 κορυφαία αμερικανικά Πανεπιστήμια, είτε για να συνάψουν νέες συνεργασίες είτε για να εμβαθύνουν ήδη υφιστάμενες. Για παράδειγμα, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ξεκίνησε συνεργασία με το Harvard για ένα νέο καλοκαιρινό πρόγραμμα με θέμα τις συνέπειες της προσφυγικής κρίσης. Το ΕΚΠΑ επίσης συνεργάζεται με το Yale για ένα νέο κοινό ερευνητικό ινστιτούτο επιδημιολογίας. Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το John Hopkins δημιούργησαν το πρώτο στην Ελλάδα Κέντρο Αριστείας Ιατρικής Ακριβείας για την άνοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο έχει ξεκινήσει συνεργασία με το Columbia της Νέας Υόρκης για διπλό πτυχίο σε ειδικότητες μηχανικών.

Θα θέλατε να γίνει η χώρα μας προορισμός για φοιτητές από όλα τα μέρη του κόσμου;

Προφανώς – και αυτή είναι η κατεύθυνση στην οποία εργαζόμαστε. Θεωρώ ότι η χώρα μας διαθέτει όλα τα εχέγγυα για να γίνει ένας φάρος εκπαίδευσης που θα προσελκύει φοιτητές από όλο τον κόσμο. Και έχει ήδη ξεκινήσει η αποστολή αυτή. Για να σας το πω με ένα παράδειγμα, έχουμε πλέον στη χώρα μας δύο αγγλόφωνες Ιατρικές, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα, που απευθύνονται σε ξένους φοιτητές. Στη Θεσσαλονίκη που έχει ήδη ξεκινήσει να λειτουργεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα, για 60 προσφερόμενες θέσεις είχαμε πάνω από χίλιους ενδιαφερόμενους, και μάλιστα εν μέσω κορωνοϊού.

Θα βρίσκουν όμως το ακαδημαϊκό περιβάλλον που θα περίμεναν; Κάποιοι, για παράδειγμα, θεωρούν κοροϊδία το ότι οι ΟΠΠΙ θα περιπολούν τελικά εκτός των πανεπιστημιουπόλεων.

Ας βάλουμε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις. Τα ζήτημα του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος είναι προφανώς πολύ ψηλά στις προτεραιότητές μας αλλά δεν είναι ζήτημα που αφορά οριζοντίως όλα τα ΑΕΙ της χώρας. Όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας, είχαμε στα Πανεπιστήμια δεκάδες περιστατικά βίας και ανομίας την ημέρα. Τώρα έχουμε ελάχιστα. Πώς άλλαξε αυτό; Με συγκεκριμένες κινήσεις, πρώτη και ίσως σημαντικότερη από τις οποίες ήταν η αποκατάσταση του ασύλου στην πραγματική του έννοια, η πρώτη ρύθμιση που ψηφίσαμε τον Αύγουστο του 2019. Μέχρι τότε ήταν πολύ δύσκολο για τις Αρχές να επέμβουν σε πανεπιστημιακό χώρο, ακόμη κι όταν τελούνταν αξιόποινες πράξεις. Εμείς λοιπόν θεωρήσαμε πολύ σημαντικό να ισχύει στο Πανεπιστήμιο ό,τι ισχύει σε κάθε δημόσιο χώρο. Στη βάση αυτής της ρύθμισης, οι Αρχές μπόρεσαν να βάλουν τέλος σε δεκάδες καταλήψεις με αθόρυβο τρόπο. Επόμενο βήμα ήταν η κατάρτιση σχεδίων ασφαλείας σε όλα τα ΑΕΙ της χώρας και εν συνεχεία η ελεγχόμενη είσοδος στα ΑΕΙ, η οποία και αυτή έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται. Οι Ομάδες Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων είναι άλλη μία ρύθμιση σε αυτή την κατεύθυνση. Θεωρήσαμε σημαντικό οι ομάδες που λειτουργούν σε τόσο ευαίσθητο χώρο να λαμβάνουν ειδική εκπαίδευση, στελεχώνονται μάλιστα στη συντριπτική τους πλειονότητα από αποφοίτους Πανεπιστημίου, και να δρουν σύμφωνα με τον επιχειρησιακό σχεδιασμό των Αρχών. Κάθε αρχή και δύσκολη, αλλά είμαστε απολύτως αποφασισμένοι να αποδώσουμε στους φοιτητές, τους καθηγητές και το διοικητικό προσωπικό το περιβάλλον που τους αξίζει.

Να θεωρήσουμε ότι στην πολιτική πρέπει να μαθαίνει κανείς να βάζει νερό στο κρασί του;

Δεν θεωρώ ότι πρέπει να κάνει κανείς πίσω όταν, μετά από αξιολογική κρίση των δεδομένων, έχει καταλήξει σε αποφάσεις που θεωρεί σωστές.
Δεν παραγνωρίζω ότι συχνά είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν ριζικά τα πράγματα από την μία ημέρα στην άλλη. Υπάρχουν περιπτώσεις που πρέπει να κινηθεί κανείς βήμα-βήμα, δίνοντας χρόνο να γίνει κατανοητή η σημασία του κάθε βήματος, πριν προχωρήσει στο επόμενο.

Ποιος είναι λοιπόν ο στόχος σας και τι έχετε κάνει μέχρι στιγμής για να τον πετύχετε;

Το σχέδιο το οποίο έχουμε ξετυλίξει αυτά τα τρία χρόνια προβλέπει μια ολιστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που αρχίζει από το νηπιαγωγείο και φτάνει μέχρι το Πανεπιστήμιο και τη δια βίου μάθηση. Θεωρώ μείζονος σημασίας το να ξεκινάει κανείς από τα θεμέλια, από τα πιο κρίσιμα χρόνια στην εξέλιξη του ανθρώπινου εγκεφάλου, από το νηπιαγωγείο. Για αυτό και οι μεταρρυθμίσεις ξεκίνησαν με το να γίνει πράξη το νηπιαγωγείο από 4 ετών (ήταν από 5 ετών μέχρι πρότινος), η εκμάθηση αγγλικών από το νηπιαγωγείο, οι 25.000 διορισμοί στην εκπαίδευση μετά από 12 χρόνια που δεν είχε γίνει ούτε ένας, οι οριζόντιες επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών, η αποκατάσταση των πρότυπων και πειραματικών σχολείων και ο διπλασιασμός τους, η δημιουργία 166 νέων προγραμμάτων σπουδών που δίνουν έμφαση στην καλλιέργεια δεξιοτήτων όπως η κριτική σκέψη, ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Θα ήθελα να αναφερθώ διακριτά στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, καθώς επιχειρείται μια μεγάλη στροφή, προκειμένου να έρθει πιο κοντά με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, και τις ειδικότητες σε ζήτηση τις προσφέρουμε μέσα από τα Επαγγελματικά Λύκεια, τα Πρότυπα ΕΠΑΛ, και τα δημόσια, θεματικά και πειραματικά ΙΕΚ της χώρας. Ένα από τα επαγγέλματα με τη μεγαλύτερη ζήτηση σήμερα στην Ελλάδα είναι οι κατασκευαστές ιστοσελίδων και για αυτόν τον λόγο προσφέρεται η ειδικότητα αυτή σε πολλά δημόσια ΙΕΚ – μπορεί κάποιος μέσα σε δύο χρόνια να πάρει την ειδικότητα και να βγει πολύ δυναμικά στην αγορά εργασίας. Στα Πανεπιστήμια έγινε μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο χρηματοδότησης. Μέχρι πρόσφατα το ύψος των χρημάτων που έπαιρνε κάθε Πανεπιστήμιο το αποφάσιζε αυθαίρετα κάθε Υπουργός, τώρα υπάρχουν ποιοτικά και αντικειμενικά κριτήρια για την κατανομή της χρηματοδότησης. Ενισχύσαμε τις δυνατότητες των Πανεπιστημίων μας όπως με το εσωτερικό ERASMUS, τα διπλά και κοινά πτυχία, τα βιομηχανικά διδακτορικά, την αμειβόμενη πρακτική άσκηση, τις spin-off και start-up εταιρείες, τις συνεργασίες με κορυφαία ΑΕΙ του εξωτερικού, ανοίγουμε το Πανεπιστήμιο στον κόσμο. Το όραμα που διατρέχει όλη αυτή την προσπάθεια είναι πώς θα δώσουμε περισσότερα και καλύτερα εφόδια στις νέες και στους νέους. Ο στόχος είναι η επόμενη γενιά να είναι πολύ καλύτερη από τη δική μας.

Με την αξιολόγηση σε τι στάδιο βρισκόμαστε;

Η αξιολόγηση είναι ένα ευρύτερο ζήτημα που έχει ταλανίσει ιδιαιτέρως τη χώρα μας. Είναι όμως ένα πάρα πολύ σημαντικό εργαλείο βελτίωσης, το οποίο εφαρμόζεται στη μεγάλη πλειονότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων της Ευρώπης και διεθνώς. Έχουμε θεσμοθετήσει την αξιολόγηση σε τρεις άξονες: 1) την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και του εκπαιδευτικού έργου, 2) την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος και 3) την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Τα δύο πρώτα εφαρμόστηκαν πέρυσι για πρώτη φορά και, παρά το γεγονός ότι ήρθαμε αντιμέτωποι με αντιδράσεις, προχωρήσαμε μέχρι τέλους. Φέτος προγραμματίζεται να εφαρμοστεί και η ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Το οφείλουμε στα παιδιά μας, το οφείλουμε στους εκπαιδευτικούς μας. Το μεγάλο στοίχημα εδώ είναι η αλλαγή νοοτροπίας, είναι σημαντικό να αναδειχθεί η προστιθέμενη αξία αυτού του εργαλείου και η αναγκαιότητά του για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης.

Στις αντιδράσεις πώς αντιδράτε;

Το πρώτο βήμα είναι πάντα ο διάλογος. Φέραμε τον νόμο για την αξιολόγηση περίπου 2 χρόνια μετά την εκλογή μας, γιατί ήταν πολύ σημαντικό να συζητήσουμε πρώτα με τους άμεσα ενδιαφερόμενους. Έχω επισκεφτεί περισσότερα από 400 σχολεία σε όλη τη χώρα, και σε αυτές τις επισκέψεις ανταλλάσσονται απόψεις που είναι πολύ γόνιμες για τις πολιτικές μας. Για παράδειγμα, μου έλεγαν αρκετοί εκπαιδευτικοί ότι ένιωθαν μια επιφύλαξη για την αξιολόγηση, διότι αν τους αξιολογούσε ένα μόνο άτομο, ο διευθυντής του σχολείου για παράδειγμα, θα μπορούσαν ενδεχομένως να αδικηθούν σε περίπτωση που δεν είχαν την καλύτερη σχέση μαζί του. Έτσι προβλέψαμε αξιολόγηση από τρία στελέχη εκπαίδευσης: τον σύμβουλο παιδαγωγικής ευθύνης, τον σύμβουλο ειδικότητας και τον διευθυντή. Λάβαμε υπόψη, δηλαδή, τα χρήσιμα σχόλια που ακούσαμε. Είναι κομβική η σωστή επικοινωνία και η αλληλεπίδραση, είναι πολύ πλούσια αυτή η διαδικασία, δεν έχουμε το αλάθητο, είμαστε εδώ για να βελτιώνουμε συνεχώς τις πολιτικές μας, στη βάση της ανατροφοδότησης από τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας. Άπαξ και ψηφιστεί όμως ένας νόμος, ασφαλώς και αυτός πρέπει να εφαρμόζεται από όλους.

Πείτε μας λίγα λόγια για τον θεσμό του παιδαγωγικού συμβούλου – μέντορα.

Είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται σε πολλές χώρες. Η φιλοσοφία μας είναι η εξής: διορίσαμε πολλούς νέους εκπαιδευτικούς και θεωρήσαμε σημαντικό να υπάρχει θεσμική υποστήριξή τους από συναδέλφους τους με μεγαλύτερη εμπειρία. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία υποστηρικτική των ίδιων των εκπαιδευτικών, και το γεγονός ότι οι συνδικαλιστικές ηγεσίες έκαναν απεργία για να μην εφαρμοστεί είναι ενδεικτική των πεποιθήσεών τους. Απεργία την οποία το δικαστήριο, άλλωστε, έκρινε παράνομη, όμως είναι πραγματικά λυπηρό να πρέπει να προσφεύγουμε στα δικαστήρια για την εφαρμογή ψηφισμένων από τη Βουλή νόμων. Είμαι αποφασισμένη να «σπάσω αβγά» για να βάλουμε τέλος σε παθογένειες του παρελθόντος, για να εφαρμόσουμε στη χώρα μας βέλτιστες διεθνείς εκπαιδευτικές πρακτικές, για να κάνουμε την εκπαίδευση καλύτερη. Για να προσφέρουμε στα παιδιά μας περισσότερα και καλύτερα εφόδια, για να τους δώσουμε τη δυνατότητα να κάνουν πράξη τα όνειρά τους.

Το επιχείρημα ωστόσο εδώ ήταν πως πρόκειται για άλλη μια υποχρέωση που θα αναλάβουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί που θεωρούν εαυτούς αρκετά επιβαρυμένους ήδη από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες με τις οποίες είναι επιφορτισμένοι. Το ακούτε καθόλου αυτό;

Καταλαβαίνω ότι έγινε μια απότομη μετάβαση, πήγαμε από ένα σχολείο της ήσσονος προσπάθειας σε ένα σχολείο πολύ πιο απαιτητικό. Η αλήθεια είναι ότι πράγματι συνέπεσαν, ειδικά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, πολλές αλλαγές μαζί. Κατανοώ απολύτως ότι η ταυτόχρονη εφαρμογή πολλών νέων πολιτικών είναι μια πρόκληση. Προχωρούμε σε αυτές τις κινήσεις, ωστόσο, γιατί νιώθουμε την υποχρέωση να μην περάσει ούτε μια χρονιά ανεκμετάλλευτη και να προσφέρουμε πιο νωρίς, πιο πολλά στα παιδιά μας. Να σας δώσω ένα παράδειγμα: πέρυσι, ταυτόχρονα με την αξιολόγηση και το νέο μάθημα Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, εφαρμόστηκαν για πρώτη χρονιά τα Αγγλικά από το νηπιαγωγείο, από την ηλικία των 4 ετών. Αν δεν είχαμε εφαρμόσει την πολιτική αυτή, η γενιά αυτή των 4χρονων και 5χρονων παιδιών δεν θα έπαιρνε αυτά τα αυξημένα εφόδια από το δημόσιο νηπιαγωγείο.

Κάτι στο οποίο σίγουρα δεν έχει κανείς αντίρρηση είναι η ένταξη σε ορισμένα μαθήματα θεματικών για τα προβλήματα που επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Πως μπορεί το ελληνικό σχολείο να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις ενός κόσμου που αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς;

Κατά τη γνώμη μου, αποστολή του σχολείου δεν είναι μόνο η μετάδοση γνώσεων, το σχολείο έχει μια πιο πολύπλευρη αποστολή, πιο σφαιρικής διαπαιδαγώγησης, εξ ου και έχουμε δώσει μεγάλη βαρύτητα στην καλλιέργεια δεξιοτήτων, κριτικής σκέψης, ενσυναίσθησης, επίλυσης προβλημάτων, ομαδικής δουλειάς. Πώς τα καλλιεργούμε αυτά; Με Νέα Προγράμματα Σπουδών τα οποία εστιάζουν στις δεξιότητές αυτές, αλλά και με ένα νέο μάθημα που έχει μπει στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα και λέγεται Εργαστήρια Δεξιοτήτων. Χωρίζεται σε τέσσερις θεματικούς άξονες (ευ ζην, περιβάλλον, δικαιώματα, δημιουργία/καινοτομία, με θεματικές όπως υγιεινή διατροφή, σεξουαλική αγωγή, οδική ασφάλεια, κλιματική αλλαγή, πρόληψη από φυσικές καταστροφές, σεβασμός στον άλλον, εθελοντισμός, ρομποτική, επιχειρηματικότητα, σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός) και φέρνει τους μαθητές σε επαφή με όλα τα παραπάνω ξεκινώντας από τα 4 έτη έως τα 15 τους.

Μπορεί όμως το εκπαιδευτικό προσωπικό να χειριστεί ευαίσθητα θέματα σαν τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ή την ισότητα των φύλων;

Είναι σίγουρα μία πρόκληση. Πολύ σημαντικό κομμάτι όμως είναι η επιμόρφωση. Γίνεται πλέον οριζόντια επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και των στελεχών της εκπαίδευσης σε ό,τι νέο εισάγεται στο σχολείο. Όσον αφορά τα εργαστήρια δεξιοτήτων, συγκεκριμένα, η επιμόρφωση έγινε το καλοκαίρι του 2021 μετά από μία δύσκολη σχολική χρονιά με κορωνοϊό. Παρ’ όλο που ήταν προαιρετική, συμμετείχε σε αυτήν η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών. Τους πιστώνεται αυτό. Έχουν καταβάλει τεράστια προσπάθεια, είναι πάρα πολύ δεκτικοί και τους ευχαριστώ. Χρειάζεται φυσικά και χρόνος.

Ασχολείστε ενεργά με την πολιτική τα τελευταία επτά χρόνια. Έχετε αποκτήσει γερό στομάχι;

Το γερό στομάχι είναι νομίζω απαραίτητο στοιχείο για κάθε πολιτική δράση! Το μείζον είναι να έχει κανείς καθαρή τη συνείδησή του, να ξέρει ότι κάνει αυτό που θεωρεί ο ίδιος σωστό. Η κριτική είναι επίσης συστατικό στοιχείο πολιτικής δράσης και απαραίτητη. Υπάρχει βέβαια η κριτική που είναι γόνιμη, όσο αυστηρή και να είναι, και τη χρειαζόμαστε, μόνο έτσι γινόμαστε καλύτεροι. Άλλο όμως αυτό και άλλο οι προσωπικές επιθέσεις, η λάσπη και οι πρακτικές που ξεφεύγουν από τα όρια του ανεκτού στην πολιτική.

Ως γυναίκα στην Ελλάδα αισθάνεστε ποτέ ότι υπάρχει ένα όριο στα πράγματα που μπορείτε να διεκδικήσετε;

Όχι, ποτέ δεν θεώρησα το φύλο μου εμπόδιο σε οποιαδήποτε διεκδίκηση. Έχουμε το προνόμιο να ζούμε σε μία χώρα στην οποία οι γυναίκες απολαμβάνουν ισονομία και ελευθερία. Οπωσδήποτε μένουν αρκετά για την έμπρακτη εξίσωση γυναικών και ανδρών, ωστόσο τα αντιμετωπίζω μάλλον ως προκλήσεις για μεγαλύτερες διεκδικήσεις, παρά ως όρια σε αυτές.

Ποια είναι η βασική κινητήριος δύναμή σας; Ποια είναι η φιλοδοξία σας ως Υπουργού Παιδείας;

Θεωρώ ότι όταν σου παρέχεται η εξαιρετικά μεγάλη τιμή να υπηρετείς σε μια τέτοια νευραλγική θέση, έχεις μια μοναδική ευκαιρία να επιφέρεις αλλαγές επί τα βελτίω στη χώρα σου και παράλληλα το χρέος να την αξιοποιήσεις στο έπακρο. Όσον αφορά τη φιλοδοξία μου ως Υπουργού Παιδείας, θα έλεγα ότι αυτή είναι μία ολιστική μεταρρύθμιση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης που στόχο έχει να καλλιεργήσει στη χώρα μας μια επόμενη γενιά πολύ καλύτερη από την προηγούμενη.

Ποιοι αποτελούν πρότυπο για εσάς σήμερα; Από ποιους εμπνέεστε; Ποιοι σας επηρεάζουν;

Θα σας εκπλήξω! Από τα παιδιά μου, διότι βγάζουν από μέσα μου ό,τι πιο αυθόρμητο έχω, και βλέπω μέσα από τα δικά τους μάτια τον κόσμο διαφορετικά. Είναι πάρα πολύ αναζωογονητικό να έρχεσαι σε επαφή με την αθώα τους ματιά, επηρεάζει πολύ την οπτική σου.

Έχουμε συναντηθεί σε έναν χώρο γεμάτο βιβλία. Ποια είναι η σχέση σας με την ανάγνωση;

Μεγάλωσα σε οικογένεια φανατικών αναγνωστών βιβλίων, ειδικά ο πατέρας μου είχε τόσο ξεχωριστή σχέση με το διάβασμα που κουβαλούσε βιβλία παντού μαζί του – ακόμη κι όταν πηγαίναμε να δούμε αγώνες για παράδειγμα. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχω πιο περιορισμένο ελεύθερο χρόνο για να διαβάζω, πάντα όμως αποτελεί προτεραιότητα – και ανάσα – ένα καλό βιβλίο.

Ποια δραστηριότητα σας βοηθά να ξεφύγετε από την απαιτητική καθημερινότητα;

Η φωτογραφία. Προτού ασχοληθώ ενεργά με την πολιτική, φωτογράφιζα για λογαριασμό φίλων γάμους, βαφτίσεις, αφιλοκερδώς φυσικά. Με χαλαρώνει, μου αρέσει πολύ.

Ποια είναι η σημαντικότερη μεταρρύθμιση που ονειρεύεστε; Για τι θα θέλατε να σας θυμούνται;

Θα ήθελα η θητεία μου να γίνει συνώνυμο της αναβάθμισης της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. Να με θυμούνται ως μια πολιτικό που λειτουργεί με συνέπεια, αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα και καταφέρνει να μετατρέπει τις δεσμεύσεις της σε πράξη. Αυτή είναι η προσπάθειά μου τα 3 τελευταία χρόνια στο Υπουργείο Παιδείας. Σημασία δεν έχουν τόσο οι μεταρρυθμίσεις που ονειρευομαστε. Σημασία έχουν οι μεταρρυθμίσεις που υλοποιούμε. Και εμείς, εδώ και τρία χρόνια, υλοποιούμε μία ολιστική μεταρρύθμιση στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Από το νηπιαγωγείο ως το Πανεπιστήμιο και τη δια βίου μάθηση. Με μεγάλα οφέλη για μαθητές, φοιτητές, σπουδαστές, εκπαιδευτικούς, γονείς, ολόκληρη την κοινωνία. Γίνεται συντονισμένη, συστηματική προσπάθεια, με τους Υφυπουργούς, τους Γενικούς Γραμματείς, τους συνεργάτες και τα υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου, να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο σχολείο, ένα αναβαθμισμένο δημόσιο ΙΕΚ, ένα πιο εξωστρεφές, σύγχρονο Πανεπιστήμιο. Η Παιδεία μας να μην υστερεί σε τίποτα έναντι των καλύτερων εκπαιδευτικών συστημάτων του κόσμου. Αυτή είναι η φιλοδοξία μου.