Η Κυβέρνηση δυστυχώς αντιμετώπισε και το προσφυγικό/μεταναστευτικό όπως τα περισσότερα σοβαρά πολιτικά ζητήματα της χώρας: με επιπολαιότητα, προχειρότητα, εσωστρέφεια, αναποτελεσματικότητα. Αυτή δεν είναι μόνο προσωπική άποψη: κλιμάκιο του Συνηγόρου του Πολίτη διαπίστωσε τον Ιούλιο 2015 έλλειψη αποτελεσματικού σχεδίου διαχείρισης στα νησιά υποδοχής, ενώ ο ΟΗΕ τον Αύγουστο δήλωσε, μαζί με άλλους διεθνείς οργανισμούς, διαθέσιμος να βοηθήσει, αλλά ανήμπορος όσο δεν υπάρχει Κυβερνητικό σχέδιο και συντονισμός – ομοίως και ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου, κ. Robert Visser. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μόλις προ ημερών, διαπίστωσε «σοβαρές ελλείψεις» και πλημμελή τήρηση υποχρεώσεων, όσον αφορά τη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά μας σύνορα, προχωρώντας σε συστάσεις συμμόρφωσης με τους κανόνες του χώρου Σένγκεν, και κατά συνέπεια γεννήθηκε εκ νέου η πρωτοφανής απειλή για έξοδό μας από τη ζώνη Σένγκεν.

Θεωρώ ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ προέβη στα εξής καίρια λάθη κατά τη διαχείριση του μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος:

Α. Δεν αξιολόγησε εξ αρχής ένα μείζον για τη χώρα και την Ευρώπη θέμα, καθυστερώντας να αντιδράσει, χάνοντας πολύτιμο χρόνο, μη δρομολογώντας λύσεις. Είναι γνωστές οι δηλώσεις της αρμοδίας Υπουργού περί μεταναστών που λιάζονται ή εξαφανίζονται.

Β. Αντιμετώπισε το προσφυγικό/μεταναστευτικό με εσωστρέφεια και ανεπάρκεια. Ενώ ζητούσε τη συνδρομή της ΕΕ, δεν ακολούθησε τις διαδικασίες, ώστε να καταστεί δυνατή η λήψη της ευρωπαϊκής βοήθειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η καθυστέρηση σύστασης διαχειριστικής αρχής για τους πρόσφυγες, απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη οικονομικής βοήθειας.

Γ. Ακόμη και σήμερα δεν έχει ολοκληρώσει τις απαραίτητες διαδικασίες δημιουργίας και λειτουργίας των κέντρων υποδοχής, με αποτέλεσμα αφ’ ενός την αδυναμία παροχής στοιχειωδών συνθηκών διαβίωσης σε μετανάστες και πρόσφυγες και την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, αφ’ ετέρου την πρόκληση κινδύνου «Grexit» από τη συνθήκη Σένγκεν.

Δ. Απέτυχε να κερδίσει οποιοδήποτε διπλωματικό αντάλλαγμα για την Ελλάδα, ως κύρια πύλη εισόδου μεταναστών και προσφύγων στην ΕΕ, από τη σύνοδο των ηγετών της ΕΕ ή τη διαπραγμάτευση με την Τουρκία. Αντιθέτως, δεσμεύτηκε να απορροφήσει 50.000 μετανάστες και πρόσφυγες χωρίς σχεδιασμό για τη στέγαση, σίτιση ή απασχόλησή τους. Επιπλέον, δεν εξασφάλισε τους όρους για τη σταθερή ροή των πληθυσμών από την Ελλάδα προς την Ευρώπη, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να εγκλωβιστούν στη χώρα μας τεράστιοι, μη διαχειρίσιμοι, πληθυσμοί.

Το πρόβλημα – εδώ που οδηγήθηκε – είναι δυσεπίλυτο και τα μεγέθη πράγματι δυσθεώρητα. Μόνο το 2015 υπολογίζονται ότι πέρασαν τα σύνορά μας περισσότεροι από 840.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Επίσης, είναι αδιαμφισβήτητο το μερίδιο ευθύνης που φέρει η ΕΕ και η αδυναμία που έχει επιδείξει στη διαχείριση ενός προβλήματος που είναι ευρωπαϊκό. Ωστόσο, υπάρχουν βασικά βήματα στα οποία πρέπει άμεσα να προχωρήσει η ελληνική Κυβέρνηση, προκειμένου να δρομολογηθεί λύση. Ενδεικτικά:

• Να δημιουργηθούν και να λειτουργήσουν αμέσως τα σημεία ελέγχου, τα λεγόμενα “hot spots”, και κυρίως αυτά επί τουρκικού εδάφους, όπου θα πραγματοποιείται ο έλεγχος των μεταναστών/προσφύγων, ώστε να ανασχεθούν οι ανεξέλεγκτες ροές αλλά και να αποτραπούν τα τραγικά ναυάγια με τα αμέτρητα θύματα.

• Να πιέσει η Ελλάδα την Ευρώπη για εφαρμογή από την Τουρκία των δεσμεύσεων της, αλλά και για διατήρηση ανοιχτών των συνόρων των κρατών μελών της ΕΕ. Η μεταφορά, δε, των νοτιοανατολικών ευρωπαϊκών συνόρων από την Ελλάδα στα Σκόπια θα αποτελούσε συντριπτική διπλωματική ήττα για τη χώρα μας και θα προσέδιδε τεράστιο διαπραγματευτικό πλεονέκτημα στη γείτονα χώρα για παντός τύπου διεκδικήσεις από την ΕΕ.

• Να συνεργαστούμε με την ΕΕ για τους παράνομους μετανάστες και τους μη δικαιούχους ασύλου πρόσφυγες. Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής αναγνώρισε προσφάτως ότι το 50% όσων διασχίζουν τα τουρκικά παράλια και εισέρχονται στην Ελλάδα είναι πρόσφυγες και το 50% παράνομοι μετανάστες. Για τους τελευταίους δεν υπάρχει ευρωπαϊκή πρόβλεψη και κινδυνεύουν να εγκλωβιστούν στη χώρα μας.

• Να συνεργαστούμε επιπλέον με την ΕΕ υπέρ μίας Κοινής Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.