ΒΗΜΑ της Κυριακής, συνέντευξη στη Μάρνυ Παπαματθαίου με τίτλο: “Τα Πανεπιστήμια θα καθορίζουν τις βάσεις εισαγωγής στα τμήματά τους”

– Πανεπιστήμια! Ποιο είναι το σχέδιό σας για τη φύλαξή τους; Πρόσληψη επιπλέον φυλάκων; Κάρτες εισόδου; Πώς θα αλλάξει η εικόνα των ΑΕΙ στη χώρα;

Πρώτο βήμα για την αλλαγή του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος είναι η ψήφιση της κατάργησης του ασύλου και η εφαρμογή του νόμου αυτού από την πολιτική ηγεσία και τις αρχές. Στο βαθμό που διαπράττεται έκνομη δραστηριότητα, η αστυνομία θα μπορεί να επέμβει και θα επεμβαίνει. Δεν νοείται το πανεπιστήμιο να είναι καταφύγιο για όσους διαπράττουν αξιόποινες πράξεις. Ασφαλώς υπάρχουν περαιτέρω ενέργειες που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την προσπάθεια διασφάλισης ενός υγιέστερου ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, όπως ο συστηματικός φωτισμός πανεπιστημιακών χώρων, η είσοδος στο πανεπιστήμιο σε όσους έχουν πραγματικά λόγο να είναι σε αυτό (φοιτητές, καθηγητές, διοικητικό προσωπικό), κ.ό.κ., και όλα αυτά είναι ζητήματα που συζητάμε με τις Πρυτανικές αρχές και τη Σύνοδο Πρυτάνεων.

– Τι θα περιλαμβάνει το πρώτο σας νομοσχέδιο και πότε τοποθετείτε χρονικά την κατάθεσή του στη Βουλή;

Το πρόγραμμά μας περιλαμβάνει γενναίες μεταρρυθμίσεις σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Πέραν της ρύθμισης για το άσυλο, που θα ενσωματωθεί στα πρώτα νομοσχέδια της Κυβέρνησης, έχουν δρομολογηθεί με ορίζοντα εξαμήνου και οι διεργασίες για τα πρώτα σημαντικά νομοσχέδια που αφορούν αφενός στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αφετέρου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο χρονισμός τους, ωστόσο, εξαρτάται και από τη διαδικασία διαβούλευσης με τους λειτουργούς της εκπαίδευσης και άλλους αρμόδιους φορείς. 

– Επιστήμονες του εξωτερικού. Πέραν των Συμβουλίων διοίκησης στα ΑΕΙ ποιο είναι το σχέδιό σας για την επιστροφή μεγάλων Ελλήνων επιστημόνων στη χώρα; Μήπως ήρθε η ώρα για την δημιουργία ενός Κέντρου Έρευνας που θα φέρει τη χώρα στο διεθνή χάρτη; Και τελικά σύνδεση της Ελλάδας με μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού μέσω ομογενών επιστημόνων. 

Στόχευση της Κυβέρνησής μας δεν είναι μόνο να επαναπατριστούν οι επιστήμονες που έφυγαν, αλλά και να εξασφαλίσουμε τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να μην φύγουν άλλοι. Το σχέδιό μας περιλαμβάνει, ενδεικτικά, τη δημιουργία ειδικών θέσεων στα ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα για διακεκριμένους Έλληνες επιστήμονες που έφυγαν στο εξωτερικό, τη στήριξη στις νεοφυείς και καινοτόμες επιχειρήσεις με γενναία φορολογικά κίνητρα που θα δημιουργήσουν ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, αλλά και για εκείνους που παραμένουν στη χώρα, και την ουσιαστική σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, ώστε όλοι οι νέοι να έχουν καλύτερες προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης. 

– Θα ορίζουν τα πανεπιστήμια τον αριθμό των εισακτέων τους; Θα τους δοθεί τελικά μετά από δεκαετίες η δυνατότητα ουσιαστικής θεσμικής και οικονομικής αυτοτέλειας;

Θεωρούμε ότι ο τρόπος διοίκησης των ανώτατων ιδρυμάτων πρέπει να αλλάξει για να τους εξασφαλίσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή αυτονομία. Οφείλουμε, συνεπώς, να ενισχύσουμε τα ιδρύματά μας με σύγχρονους και αποτελεσματικούς θεσμούς διοίκησης και με διακριτές και σαφώς καθορισμένες αρμοδιότητες. Η εκχώρηση αρμοδιότητας ορισμού του αριθμού εισακτέων είναι στις προθέσεις μας, καθώς και προσδιορισμού της βάσης εισαγωγής στα τμήματα πάνω από μία ελάχιστη βάση που θα ορίζει η Πολιτεία. Τα ιδρύματα γνωρίζουν, ασφαλώς, καλύτερα από τον καθένα τις δυνατότητες απορρόφησης φοιτητών, αλλά και τις ελάχιστες αναγκαίες γνώσεις και δεξιότητες για την ολοκλήρωση κάθε προγράμματος σπουδών.

– Εμπιστεύεστε τους πρυτάνεις τους στα παραπάνω;

Προκρίνουμε την εμπιστοσύνη στα Ιδρύματα, τις διοικήσεις τους και τους καθηγητές, όπως ακριβώς και στους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων. Θέλουμε να απεμπολήσουμε το σφιχτό εναγκαλισμό του Υπουργείου σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες και να δώσουμε στις σχολικές και πανεπιστημιακές μονάδες το χώρο να αναπνεύσουν.

– Ποιο είναι το δικό σας σχέδιο για ένα δίκαιο και αντικειμενικό εξεταστικό σύστημα για την εισαγωγή στα ανώτατα ιδρύματα της χώρας; 

Προς το παρόν, σκοπεύουμε να προβούμε σε επιμέρους βελτιωτικές κινήσεις, ώστε να διορθώσουμε στρεβλώσεις του ισχύοντος συστήματος, όπως η εξεταστέα ύλη. Ωστόσο, κάθε αλλαγή πρέπει να υλοποιείται προσεκτικά και κατόπιν ενδελεχούς μελέτης, καθώς επηρεάζει χιλιάδες οικογένειες σε όλη τη χώρα. Δεν θα επαναλάβουμε τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ, μετατρέποντας μαθητές, οικογένειες και εκπαιδευτικούς σε πειραματόζωα. Έχουμε διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι δεν θα αιφνιδιάσουμε κανέναν, ειδικά τα παιδιά που μπαίνουν τώρα στην Γ’ Λυκείου και έχουν κάνει ήδη το σχεδιασμό τους. Ουσιαστικότερες αλλαγές στο εξεταστικό σύστημα θα γίνουν σε βάθος χρόνου, χωρίς αιφνιδιασμό και προχειρότητα. Πρέπει να ενισχύσουμε τα πλεονεκτήματα των πανελλαδικών εξετάσεων, όπως η αδιαβλητότητα και η αξιοπιστία του συστήματος, και να καταπολεμήσουμε τα τρωτά, όπως η αποστήθιση και η αποτύπωση της στιγμής. Η συμπερίληψη – σε κάποιο βαθμό – της επίδοσης των λυκειακών τάξεων στο σύστημα εισαγωγής στα τριτοβάθμια ιδρύματα είναι μέσα στο σχεδιασμό μας.

– Ποια θα είναι η τύχη των Λατινικών; Επιστρέφουν τα επόμενα χρόνια ή παραμένει η Κοινωνιολογία στη θέση τους στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα;

Οι μαθητές που θα δώσουν πανελλήνιες το 2020 θα εξεταστούν στην Κοινωνιολογία, σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, καθώς δεν γίνεται να ανατραπεί στη δεδομένη χρονική συγκυρία ο προγραμματισμός των μαθητών και των οικογενειών τους για την προσεχή χρονιά. Είχαμε καταψηφίσει την αλλαγή αυτή, διαφωνώντας με την απαλοιφή των Λατινικών από τα υποχρεωτικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Εξετάζουμε ήδη ένα νέο σύστημα εισαγωγής στα τριτοβάθμια ιδρύματα για το οποίο θα συζητήσουμε αναλυτικά με εμπλεκόμενους φορείς. Επιπλέον, καθώς κάνετε ειδική αναφορά στα Λατινικά, επιδιώκουμε να ενισχύσουμε μαθήματα που, κατά τη γνώμη μας, λαθεμένα επλήγησαν την τελευταία τετραετία, όπως ενδεικτικά τα κλασσικά γράμματα και η πληροφορική.

– Μείωση ύλης για το 2020; Πότε θα κάνετε σχετικές ανακοινώσεις;

Μελετούμε με τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς του Υπουργείου την άμεση εξεύρεση λύσης στο μείζον πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί από την απερχόμενη ηγεσία και θα προβούμε σε σχετικές ανακοινώσεις το συντομότερο δυνατόν.

– Προπτυχιακά στα Αγγλικά; Σε όλα τα ΑΕΙ της χώρας εφόσον το επιθυμούν;

Ένας από τους βασικούς μας στόχους είναι να ενισχύσουμε την εξωστρέφεια των ιδρυμάτων. Και ένα βασικό εργαλείο για να επιτύχουμε τον στόχο αυτό είναι να διευρύνουμε τη δυνατότητα δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων για όλα τα ιδρύματα. Το αν το κάθε ίδρυμα θα εκπονήσει πράγματι τέτοια προγράμματα θα επαφίεται προφανώς στο ίδιο, η Πολιτεία οφείλει όμως να του προσφέρει αυτή τη δυνατότητα απρόσκοπτα.

– Πώς θα αποκτήσουν τα ΑΕΙ δυνατότητα πρόσθετης χρηματοδότησης και σύνδεσης με την αγορά;

Ως προς την πρόσθετη χρηματοδότηση, μελετούμε την αξιοποίηση της δυνατότητας συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) για την κάλυψη επιμέρους αναγκών των Ιδρυμάτων (π.χ. για κατασκευή φοιτητικών εστιών), την απελευθέρωση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξ’ αποστάσεως σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, με επένδυση στις νέες τεχνολογίες, την ενίσχυση των θερινών/χειμερινών σχολείων σε τομείς που η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα (π.χ. πολιτισμός, ναυτιλία, τουρισμός, διατροφή, πρωτογενής παραγωγή) και βεβαίως την ανωτέρω αναφερόμενη διεύρυνση της δυνατότητας δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων για προσέλκυση φοιτητών από χώρες εκτός ΕΕ). Επιπλέον, νέο θεσμικό πλαίσιο για δωρεές προς τα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου για λήψη πρόσθετης χρηματοδότησης για την υλοποίηση πατεντών και επιστημονικών ιδεών, την αξιοποίηση από τα Ιδρύματα των εσόδων από επιχειρήσεις έντασης γνώσης (spin-off) και κοινών ερευνητικών τους δραστηριοτήτων με ιδιωτικούς φορείς. Η σύνδεση με την αγορά εργασίας επιτυγχάνεται με τη συμμετοχή των Κοινωνικών Εταίρων στο σχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών, με την ενίσχυση της μαθητείας και της πρακτικής άσκησης, με εκπαιδευτές της επαγγελματικής κατάρτισης που προέρχονται από την αγορά εργασίας και είναι καταξιωμένα στελέχη της αγοράς, με την ανάπτυξη συνεργειών με φορείς, οργανισμούς και εργοδότες σε τοπικό επίπεδο, με τη δημιουργία «ζώνης επιχειρηματικότητας και καινοτομίας» που συνδέει την εκπαιδευτική μονάδα με τις τοπικές επιχειρήσεις.

– Αξιολόγηση στα σχολεία. Το πραγματικό αίτημα για χιλιάδες οικογένειες σε όλη τη χώρα. Οι εκπαιδευτικές Ομοσπονδίες της χώρας όμως είναι αλλεργικές και μόνο στη λέξη. Στη χώρα το μόνο πραγματικό παράδειγμα αξιολογημένων εκπαιδευτικών ήταν εκείνο των πειραματικών σχολείων το 2012-13. Πώς θα προχωρήσετε; 

Έχουμε εξαγγείλει ένα σύστημα αξιολόγησης σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών, με αποκλειστικό στόχο τη διαρκή βελτίωση και επιβράβευσή τους, αλλά και την αναβάθμιση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου εν συνόλω. Η αξιολόγηση θα συνδέεται με την αντιμετώπιση αδυναμιών σε επίπεδο σχολικής μονάδας και με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, που θα είναι εστιασμένη στις ανάγκες τους. Γιατί θέλουμε να επενδύσουμε στον εκπαιδευτικό, να του δείξουμε ακόμα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και να του δώσουμε περισσότερη ελευθερία. Ο καθορισμός των κριτηρίων και η αποτίμηση των αποτελεσμάτων θα γίνεται από την Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.), η οποία και θα ενισχυθεί ουσιαστικά. Θα αναδεικνύονται, έτσι, και θα διαδίδονται ακολούθως βέλτιστες πρακτικές. Προσδοκούμε στη συνεργασία των εκπαιδευτικών για να ξεπεραστούν καχυποψίες του παρελθόντος και ήδη λαμβάνουμε πολύ θετικά μηνύματα.

– Πώς θα ξαναγεννηθεί ο μύθος των πρότυπων και πειραματικών σχολείων;

Δεν πρόκειται για μύθο, αλλά για απτή πραγματικότητα! Τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία έχουν λειτουργήσει στην πράξη ως νησίδες αριστείας και καινοτομίας. Γι’ αυτό και έχουμε θέσει ως βασική προτεραιότητα την ενίσχυσή τους. Θα αποκαταστήσουμε τη μεγάλη ζημία που προκάλεσε από ιδεοληψία η προηγούμενη Κυβέρνηση και θα πάμε παραπέρα. Ξεκινώντας από τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Και επισημαίνω, με την ευκαιρία, ότι δεν θα δημιουργήσουμε νέες δομές, αλλά θα μετατρέψουμε υπάρχουσες σχολικές μονάδες σε πρότυπα και πειραματικά σχολεία, θωρακίζοντας το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους. Η εισαγωγή στα πρότυπα σχολεία θα γίνεται με ένα αντικειμενικό σύστημα εξετάσεων, και όχι με κλήρωση.

– Τι σκέφτεστε για τη δίχρονη εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο, θα καταργηθεί;

Αντιθέτως. Στόχος μας είναι η επίλυση πρακτικών δυσκολιών σχετικά με την εφαρμογή του μέτρου και η κατά το δυνατόν συντομότερη καθολική εφαρμογή της δίχρονης προσχολικής εκπαίδευσης σε όλη την Επικράτεια. Είμαστε σε διαρκή συνεννόηση με όλους τους αρμόδιους φορείς ώστε να καταγραφούν και να επιλυθούν άμεσα τα προβλήματα και οι ελλείψεις για τα οποία δεν είχε μεριμνήσει η απερχόμενη Κυβέρνηση.