ΥΠΕΣ Νίκη Κεραμέως στη Βουλή για το νομοσχέδιο των ΟΤΑ: “Τρεις λέξεις: Λειτουργικότητα, Εξορθολογισμός, Λογοδοσία”

Τους τρεις βασικούς στόχους του σχεδίου νόμου για την «Αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού», ανέδειξε η Υπουργός Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως, κατά τη διάρκεια της ομιλίας της στην Ολομέλεια της Βουλής.

Στόχος πρώτος: Λειτουργικότητα ΟΤΑ.

Με τον νέο νόμο, προσαρμόζεται περαιτέρω το σύστημα διακυβέρνησης ΟΤΑ στις αλλαγές του ν. 2021. Μεταξύ άλλων υπενθυμίζεται ότι:

Η θητεία των δημοτικών αρχών έγινε πενταετής από τετραετής,

Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης εκλέγεται ο επικεφαλής του συνδυασμού που έλαβε ποσοστό πάνω από 43%, διαφορετικά διεξάγεται δεύτερος γύρος μεταξύ των δύο επικρατέστερων. Ο επιτυχών συνδυασμός λαμβάνει τουλάχιστον τα 3/5 των εδρών του συμβουλίου,

• Τέθηκε όριο 3% για την εκλογή συμβούλου,
• Καταργείται η ξεχωριστή κάλπη για την ανάδειξη συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων που είχε οδηγήσει σε έναν άτυπο, ατελή τρίτο βαθμό αυτοδιοίκησης,
• Οι συνδυασμοί για τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές υπέβαλαν στην ειδική ηλεκτρονική πύλη τις δηλώσεις των υποψηφιοτήτων τους, γεγονός που οδήγησε σε ουσιαστική διευκόλυνση, σημαντική εξοικονόμηση υλικών πόρων και δεκάδων χιλιάδων εργατοωρών. Ενδεικτικά, εξοικονομήθηκαν με τον τρόπο αυτό 1,5 εκατ. φύλλα χαρτιού!

Επιπλέον, εισάγεται μία πρωτοπόρα διαδικασία ελέγχου πεπραγμένων της δημοτικής και περιφερειακής αρχής, με την καθιέρωση μίας διμηνιαίας συνεδρίασης με σαφείς κανόνες, στα πρότυπα της διαδικασίας κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Στόχος δεύτερος: Εξορθολογισμός.

Προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι ευεργετικές δράσεις του νομοσχεδίου στο πεδίο του εξορθολογισμού, παρατίθενται ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα:

– Σε έναν δήμο που έχει 10 νομικά πρόσωπα, χρειάζονται 10 λογιστήρια;

– Γιατί οι διαθέσιμες πιστώσεις για προσωπικό για τον Δήμο να κατακερματίζονται σε όλα τα νομικά πρόσωπα και να μην μπορεί ο Δήμος να κατανείμει το προσωπικό και να το προσαρμόζει ανάλογα με τις ανάγκες;

Προβλέπεται λοιπόν η κατάργηση νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και κοινωφελών επιχειρήσεων των ΟΤΑ για:

• καλύτερη οργάνωση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού των δήμων, με ενοποίηση υπηρεσιών, για ευκολότερο εντοπισμό και τεκμηρίωση, εκ μέρους του δήμου, των αναγκών σε προσωπικό,

• καλύτερη οικονομική διαχείριση, για παράδειγμα μέσω ενιαίων διαγωνισμών για προμήθειες, με αποτέλεσμα την επίτευξη καλύτερων τιμών προς όφελος των δημοτών.

Παράλληλα, χορηγείται πάγια προκαταβολή, απ’ ευθείας πλέον στους διευθυντές των σχολικών μονάδων, για άμεση κάλυψη των αναγκών των σχολείων και αποφυγή περιττής γραφειοκρατίας και καθυστερήσεων.

Στόχος τρίτος: Λογοδοσία.

Καθιερώνονται:

• Ανοιχτά δεδομένα που θα αποτυπώνουν μία πλήρη εικόνα των μετρήσιμων μεγεθών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέσω ενός κόμβου παρακολούθησης των επιδόσεών τους,
• Δείκτες μέτρησης και αξιολόγησης της απόδοσης, βάσει διεθνών προτύπων ISO, προσαρμοσμένοι στην ελληνική δομή της αυτοδιοίκησης,
• Ετήσιες βραβεύσεις των δήμων και των περιφερειών που επιτυγχάνουν βέλτιστες επιδόσεις, που μπορεί να συνοδεύονται και από χρηματικό έπαθλο.

Η Υπουργός στο κλείσιμο της ομιλίας της υπογράμμισε: «Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο απαλλάσσουμε τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης από βαρίδια του παρελθόντος, δίνοντάς τους νέα δυναμική, κίνητρα και προοπτικές. Δήμοι και Περιφέρειες που λειτουργούν δημοκρατικά, αποτελεσματικά, με έλεγχο από την αντιπολίτευση και λογοδοσία στον πολίτη, μέσα από ένα νέο πρίσμα για τις τοπικές αρχές, σε ένα περιβάλλον σύγχρονο, εξορθολογισμένο, ψηφιακό και βιώσιμο, όπως αρμόζει σε ένα ευρωπαϊκό κράτος. Το νομοσχέδιο που συζητούμε ενισχύει την αναπτυξιακή τροχιά των δήμων και περιφερειών, με μία επαναπροσδιορισμένη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ εκλογέα και αιρετού της τοπικής αυτοδιοίκησης, με ορατό το ρόλο και τις αρμοδιότητές τους τόσο σε δημοτικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.»

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας της Υπουργού Εσωτερικών:

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής συνιστά μία τομή στην τοπική αυτοδιοίκηση. Στόχος του είναι να αναβαθμίσει τους δήμους και τις περιφέρειες, να στηρίξει την οικονομία, την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο, να εξυγιάνει δομές και διαδικασίες, με το βλέμμα, τελικά, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της καθημερινότητας των πολιτών, σε ένα πλαίσιο αυξημένης διαφάνειας, λογοδοσίας και επιβράβευσης.

Θα ήθελα να συγχαρώ θερμά τον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιο, τον Γενικό Γραμματέα Αυτοδιοίκησης και Αποκέντρωσης Μιχάλη Σταυριανουδάκη, για την νομοθετική αυτή πρωτοβουλία, και τον εισηγητή Ανδρέα Νικολακόπουλο για τις εξαιρετικές εισηγήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, Για ένα νομοσχέδιο που έρχεται σε μία διόλου τυχαία χρονική συγκυρία. Ενόψει των επικείμενων εκλογών και της νέας θητείας της αυτοδιοίκησης, που ξεκινά από 1/1/2024, δημιουργείται μία ασφάλεια δικαίου για τους αιρετούς, που θα γνωρίζουν εκ των προτέρων τις αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης δια του οποίου θα κληθούν να υπηρετήσουν και θα έχουν το περιθώριο να προετοιμαστούν για αυτές ως την ανάληψη των καθηκόντων τους.

Τρεις οι βασικοί στόχοι που επιδιώκουμε να επιτύχουμε με αυτό το νομοθέτημα:

– Λειτουργικότητα ΟΤΑ

– Εξορθολογισμός

– Λογοδοσία

Στόχος πρώτος. Λειτουργικότητα ΟΤΑ.

Να αρθούν οι αγκυλώσεις που προκάλεσε η απλή αναλογική στα συστήματα διακυβέρνησης των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού, με την αναμόρφωσή τους σύμφωνα με τον νόμο 4804/2021.

Η νομοθετική μας παρέμβαση του 2021 αποκατέστησε την διοικητική τάξη, εξασφαλίζοντας τη δυνατότητα στις, μεν, πλειοψηφίες να διοικούν, στις, δε, μειοψηφίες να ελέγχουν. Μεταξύ άλλων:

• Η θητεία των δημοτικών αρχών έγινε πενταετής από τετραετής,
• Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης εκλέγεται ο επικεφαλής του συνδυασμού που έλαβε ποσοστό πάνω από 43%. Ο επιτυχών συνδυασμός λαμβάνει τουλάχιστον τα 3/5 των εδρών του συμβουλίου,
• Τέθηκε όριο 3% για την εκλογή συμβούλου,
• Καταργείται η ξεχωριστή κάλπη για την ανάδειξη συμβουλίων δημοτικών κοινoτήτων που είχε οδηγήσει σε έναν άτυπο, ατελή, τρίτο βαθμό αυτοδιοίκησης,
• Οι συνδυασμοί για τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές υπέβαλαν στην ειδική ηλεκτρονική πύλη τις δηλώσεις των υποψηφιοτήτων τους, γεγονός που οδήγησε σε ουσιαστική διευκόλυνση, σημαντική εξοικονόμηση υλικών πόρων και δεκάδων χιλιάδων εργατοωρών – ενδεικτικά θα αναφέρω ότι εξοικονομήσαμε με τον τρόπο αυτό 1,5 εκατ. φύλλα χαρτιού.

Με τον νέο νόμο, προσαρμόζεται περαιτέρω το σύστημα διακυβέρνησης ΟΤΑ στις αλλαγές του ν. 2021. Επιπλέον εισάγεται μία πρωτοπόρα διαδικασία ελέγχου πεπραγμένων της δημοτικής και περιφερειακής αρχής, στα πρότυπα της διαδικασίας κοινοβουλευτικού ελέγχου. Στο πλαίσιο αυτής, οι δημοτικοί/περιφερειακοί σύμβουλοι, θα θέτουν συγκεκριμένα ερωτήματα στη δημοτική/περιφερειακή αρχή που θα καλείται να απαντήσει, ώστε το ευρύ κοινό να γνωρίζει και την κριτική της αντιπολίτευσης και την απόκριση της πλειοψηφίας.

Στόχος δεύτερος. Εξορθολογισμός.

Να εξορθολογιστεί η εσωτερική δομή των δήμων, μέσω της κατάργησης νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου που υπάγονται σε αυτούς.

Πληθώρα Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, κατακερματισμός προσωπικού, μειωμένος οικονομικός έλεγχος, ελλιπής αποτελεσματικότητα.

Μερικά παραδείγματα:

–  Σε έναν δήμο που έχει 10 νομικά πρόσωπα, χρειάζονται 10 οικονομικές υπηρεσίες;

–  Γιατί οι διαθέσιμες πιστώσεις για προσωπικό για τον Δήμο να κατακερματίζονται σε όλα τα νομικά πρόσωπα και να μην μπορεί ο Δήμος να κατανείμει το προσωπικό και να το προσαρμόζει ανάλογα με τις ανάγκες;

• Προβλέπεται λοιπόν η κατάργηση νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και κοινωφελών επιχειρήσεων των ΟΤΑ για:
• καλύτερη οργάνωση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού των δήμων, με ενοποίηση υπηρεσιών, για ευκολότερο εντοπισμό και τεκμηρίωση, εκ μέρους του δήμου, των αναγκών σε προσωπικό,
• καλύτερη οικονομική διαχείριση, για παράδειγμα μέσω ενιαίων διαγωνισμών για προμήθειες, με αποτέλεσμα την επίτευξη καλύτερων τιμών προς όφελος των δημοτών.

Η κατάργηση των εκατοντάδων ΝΠΔΔ των δήμων και των κοινωφελών επιχειρήσεων θα οδηγήσει άμεσα σε σημαντικές οικονομίες κλίμακας και πιο αποτελεσματική διοίκηση του Δήμου.

Το προσωπικό των καταργούμενων φορέων, ανεξαρτήτως σχέσης εργασίας, θα μεταφερθεί στους δήμους, ενώ το δημοτικό συμβούλιο θα μπορεί να συγκροτήσει άμισθες επιτροπές για την καλύτερη διαχείριση θεμάτων όπως ο αθλητισμός, ο πολιτισμός, η κοινωνική πολιτική, στις οποίες θα μπορούν να συμμετέχουν και πολίτες με εξειδίκευση στο αντικείμενο. Ιδιαίτερη μνεία θα ήθελα να κάνω, για άλλη μία φορά, στο πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα ευρύτερα, του οποίου ο ρόλος είναι καταλυτικός στη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού και στην εξυπηρέτηση των πολιτών.

Μεγάλη διευκόλυνση, επίσης, για τη σχολική ζωή θα αποτελέσει η χορήγηση πάγιας προκαταβολής, απ’ ευθείας πλέον στους διευθυντές των σχολικών μονάδων, για άμεση κάλυψη των αναγκών των σχολείων και αποφυγή περιττής γραφειοκρατίας και καθυστερήσεων.

Στόχος τρίτος. Λογοδοσία.

Η αναβάθμιση της διαβίωσης των πολιτών, μέσω της καθιέρωσης δεικτών ποιότητας στους ΟΤΑ και κινήτρων βελτίωσης επιδόσεων, με ανοιχτά δεδομένα.

Σήμερα, κρίσιμα για τη λειτουργία των δήμων δεδομένα δεν είναι δημοσίως προσβάσιμα. Παραδείγματος χάρη, ο πολίτης δεν μπορεί να συγκρίνει το ύψος των δημοτικών τελών μεταξύ αντίστοιχου μεγέθους δήμων, ούτε να γνωρίζει, φερ’ ειπείν, πόσοι χώροι άθλησης, διαβάσεις ατόμων με αναπηρία, βρεφονηπιακοί σταθμοί αντιστοιχούν σε κάθε χίλιους κατοίκους της περιοχής τους ή τι έργα πυροπροστασίας και ανακύκλωσης πραγματοποιούνται. Η λογοδοσία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την εικόνα των δήμων, και η κινητροδότηση να ωθήσει σε αυξημένες επιδόσεις με αντίκτυπο στην καθημερινότητα του δήμου και της περιφέρειας. Έτσι, καθιερώνουμε:

• Ανοιχτά δεδομένα που θα αποτυπώνουν μία πλήρη εικόνα των μετρήσιμων μεγεθών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέσω ενός κόμβου παρακολούθησης των επιδόσεών τους,
• Δείκτες μέτρησης και αξιολόγησης της απόδοσης, βάσει διεθνών προτύπων ISO, προσαρμοσμένους στην ελληνική δομή της αυτοδιοίκησης,
• Ετήσιες βραβεύσεις των δήμων και των περιφερειών που επιτυγχάνουν βέλτιστες επιδόσεις, που μπορεί να συνοδεύονται και με περαιτέρω κίνητρα.

Κυρίες και κύριοι,

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο των 27 κρατών-μελών αριθμούν πάνω από ένα εκατομμύριο, οι οποίοι είναι δημοκρατικά υπόλογοι σε περισσότερους από 446 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες. Συμβάλλουν, δε, σημαντικά στο μακροπρόθεσμο μετασχηματισμό των κοινωνιών μας, ενισχύουν τη συνοχή, συμμετέχουν στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, καλούνται να συναποτελέσουν μέρος της λύσης για μείζονα προβλήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, και για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων παγκόσμιας κλίμακας κρίσεων, όπως η πανδημία.

Στη χώρα μας, επιδιώκουμε σήμερα να απαλλάξουμε τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης από βαρίδια του παρελθόντος, δίνοντάς τους νέα δυναμική, κίνητρα και προοπτικές. Δήμοι και Περιφέρειες που λειτουργούν δημοκρατικά, αποτελεσματικά, με έλεγχο από την αντιπολίτευση και λογοδοσία στον πολίτη, μέσα από ένα νέο πρίσμα για τις τοπικές αρχές, σε ένα περιβάλλον σύγχρονο, εξορθολογισμένο, ψηφιακό και βιώσιμο, όπως αρμόζει σε ένα ευρωπαϊκό κράτος. Το νομοσχέδιο που συζητούμε ενισχύει την αναπτυξιακή τροχιά των δήμων και περιφερειών, με μία επαναπροσδιορισμένη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ εκλογέα και αιρετού της τοπικής αυτοδιοίκησης, με ορατό το ρόλο και τις αρμοδιότητές τους τόσο σε δημοτικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.

Κλείνοντας, θα ήθελα να απευθύνω ευρύ κάλεσμα σε όλες και όλους τους πολίτες, να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες την Κυριακή 8 Οκτωβρίου, προκειμένου να εκλέξουν τους εκπροσώπους τους στους 332 δήμους και τις 13 περιφέρειες της χώρας. Η προσέλευση στις εκλογικές διαδικασίες είναι κομβικής σημασίας για την αντιπροσωπευτικότητα των αποτελεσμάτων τα οποία, στις αυτοδιοικητικές εκλογές ιδιαίτερα, επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών. Η συμμετοχή και η ψήφος είναι αναγκαίες, προκειμένου η φωνή του καθενός και της καθεμίας να ακουστεί δυνατά και να κάνει τη διαφορά.

Σας ευχαριστώ πολύ.